نتايج آياتى كه در اين مبحث مطرح شده است

در مباحث شناخت از ديدگاه فلسفى و علمى مسائل مربوط به شناختهاى تقليدى را مشروحا بررسى نموده‏ايم . در اين مبحث نتايج صريحى را كه از آيات قرآنى در موضوع شناختها و معتقدات و رفتارهاى تقليدى ميتوان منظور نمود ، متذكر ميشويم : نتيجه يكم تبعيت از عقايد و رفتار اخلاقى گذشتگان از آنجهت ممنوع است كه پايه عقلائى صحيح نداشته باشند و فقط از آنجهت مطلوب تقليد كنندگان باشند كه سالها يا قرنها بر آن عقايد گذشته و حالت رسوبى در جامعه داشته باشند . نتيجه دوم هر دورانى كه در برابر دوران آينده ،

تاريك تر بوده باشد ، يعنى از نظر درك و تعقل و سير تكاملى عقب مانده‏تر باشد ، دوران جاهليت ناميده ميشود و واقعيات كشف شده در دوران روشنائى الطاف الهى است كه بشكل حكمت بوسيله پيامبران و مصلحين خردمند براى انسانهائى كه در جستجوى يقين بواقعياتند ، در دلهاى آنان درخشيدن ميگيرد .

نتيجه سوم روشنفكران روشنگر كه خود رسالتى براى روشن كردن مغزها و دلهاى آدميان دارند و خود در حركت بسوى كمال پيشتازند ، يكى از اساسى‏ترين ماده رسالت خود را گسيختن زنجير تقليد و گذشته گرايى كه ارتجاع ناميده ميشود ، ميدانند .