3 تجريد

معناى تجريد عبارتست از حذف و الغاى مشخصات يك هويت ، مانند دائره بطور كلى ، مسلم است كه هيچ دائره‏اى در جهان عينى بدون سطح و فضاى مشخص تحقق پيدا نمى‏كند ، ما موقعى كه درباره دائره يك حكم كلى مينمائيم مثلا ميگوئيم : هر دائره‏اى بوسيله قطر به دو قسمت مساوى تقسيم ميشود ، دريافت شده ما از دائره ، يك دائره مشخص كوچك يا بزرگ ، كشيده شده با مداد مشكى يا قرمز ، روى كاغذ يا مقوا ، كنده شده در يك فلز يا تخته و غير ذلك نيست . دريافت اين دائره در ذهن يك عمل تجريدى ذهنى است كه بهيچ وجه در جهان عينى وجود ندارد . و همچنين وقتى كه ميگوئيم : « انسان حيوانى است قابل تعليم و تربيت » همه اجزاى اين قضيه مفاهيمى تجريدى هستند كه ناشى از حذف هر گونه مشخصات عينى ميباشند . و هيچ قضيه‏اى نمى‏تواند بشكل قانون كلى در آيد ، مگر اينكه بايد نوعى عمل تجريدى ذهنى در آن انجام بشود ، تا بصورت كلى در آيد . اين مسئله كه ماهيت عمل تجريدى در ذهن چيست ؟ مانند ساير عمليات ذهنى مورد بحث و گفتگوى فراوانى است كه تاكنون بعنوان يك پديده طبيعى معمولى در فيزيك و فيزيولوژيك قابل تفسير نبوده است .

[ 90 ]