مسئله يكم چنانكه از موارد بكار بردن اصطلاح روشن بينى و روشنفكرى بر مىآيد ، اينگونه شناخت عبارتست از درك واقعيتهاى محض
با روشنائى شبيه به روشنائى درك يك نمود فيزيكى با نور كافى . مسلم است كه واقعيتها بطور صاف و مجرد و دور از پرده و پيچيدگىها و اختلاط با غير واقعيتها
[ 64 ]
براى اكثريت بسيار چشمگير امكان پذير نبوده يا حد اقل آنقدر دشوار است كه ميتوان گفت : اينگونه ارتباط با واقعيتها براى اكثريت تقريبا محال است . [ 1 ] لذا افرادى كه در يك جامعه به مقام والاى روشن بينى و روشنفكرى ميرسند . همواره در يك اقليت اسف انگيزند . بهمين جهت است كه جوامع بشرى تا كنون آنهمه ناگوارىها و محروميتها و شكستها كه از نداشتن روش بينان و روشنفكران راستين ديده است ، از فقدان اصول و قوانين سازنده نديده است . زيرا ميتوان گفت : در هر دوره و جامعهاى ، منابع نسبتا مناسبى براى وضع اصول و قوانين وجود داشته و خردمندان هر قومى با نظر به دانستهها و خواستههاى اصيل و ضرورى آن قوم از آن منابع بهره بردارى نموده و حيات فردى و اجتماعى مردم را تنظيم نموده و براه انداختهاند ، و يا حد اقل آن مردم ميتوانستند با تطبيق زندگى خود بر آن اصول و قوانين ، زندگى خود را از سقوط نجات داده و درد هاى خود را تقليل بدهند . در آن موقع هم كه نارسائى آن اصول و قوانين براى مردم ثابت ميشده است ، با اشكال گوناگون در صدد رفع آن نارسائىها بر آمده و قانون را قابل بهره بردارى ساختهاند . در صورتيكه كمبود روشن بينان و روشنفكران در يك جامعه ، به اضافه اينكه موجب به عقب برگشتن طرز تفكرات مردم و اسارت آنان در دست عوامل جبرى طبيعت و اقوياى خشنتر از عوامل جبر طبيعت گشته است ، ركود و نارسائيهاى قوانين و اصول نيز كه ميبايست بوسيله روشن بينان و روشنفكران اصلاح و تنظيم شود ، دود از دودمان جامعه بر آورده است . خلاصه ميتوان گفت : بشر بيشتر قربانى كمبود انسانهاى
[ 1 ] زيرا اين اكثريت اسف انگيز چنين مىپندارند كه همه واقعيات جهان هستى مخصوصا واقعيات مربوط به انسان نيز از هندسه اقليدسى تبعيت ميكنند كه ميگويد : كوتاهترين خط بين دو نقطه خط مستقيم است و نميتوانند اين حقيقت را درك كنند كه در صحنه واقعيات عميق مخصوصا در واقعيات مربوط به انسان ، اغلب خط مستقيم طولانىترين خطوط بين آن دو نقطه ( نقطه موضع گيرى انسان و نتيجهاى كه ميخواهد به آن برسد ) ميباشد .
[ 65 ]
روشن بين واقعى بوده است ، تا نارسائى قوانين .
