6 عمل تركيبى

اين عمل ذهنى نيز از اهميت خاصى در شناخت‏ها برخوردار است .

احتياج ذهن بشرى به تركيب واحدها و كشف رابطه آنها در موضوعات مركب و متشكل كمتر از احتياج آن به تجزيه و تحليل كل‏هاى مجموعى نيست . اين احتياج در مسائل مربوط به صنعت و دانشهاى محض و نمودهاى هنرى بقدرى روشن و ضرورى است كه هيچ احتياجى به بحث و گفتگو ندارد . و هر گونه موقعيت در قلمرو صنايع و دانشهاى محض و ايجاد آثار هنرى معلول روش منطقى تحليلى و تركيبى است . آنچه كه احتياج به بحث و تحقيق دارد ، روش تحليلى و تركيبى در فلسفه‏ها و جهان بينى‏ها و شناختهاى ارزشى است كه دو مفهوم كل و اجزاء در آنها فوق العاده دقيق و ظريف و نيازمند به صرف انرژى مغزى زياد و آگاهيهاى فراوان است . بعضى از فيلسوفان و جهان بينان و ارزش شناسان تنها به روش تحليلى اهميت ميدهند و برخى ديگر به روش تركيبى ، در صورتيكه چنانكه اشاره كرديم هر دو روش براى شناخت ضرورت دارد و هيچ مكتبى در امور مزبوره بدون تدقيق در دو روش مزبور حق اظهار نظر ندارد . بهر حال عمل تركيبى نيز يكى از عمليات ذهنى است و هر اندازه كه واحدهاى مورد عمل انتزاعى‏تر و تجريدى‏تر باشد . عمل مزبور نيز تجريدى‏تر خواهد بود .