پنجم جرج جرداق
از برترين نويسندگان انسانى مسيحى عرب :
« آيا انسان بزرگى مانند على را مىشناسى كه حقيقت انسانى را به عقول و مشاعر بشرى آشنا بسازد ، آن حقيقت انسانى كه سرگذشتى چون ازل و آينده باقى چون ابديت و ژرفائى بس عميق دارد كه هر يك از صاحبان عقول و نفوس بزرگ مطابق روش و طبع خود ، آن را درك مىكند و ديگر انسانهاى عادى بدون اينكه خود بدانند در سايه آنان زندگى مىكنند . . . آن حقيقت انسانى كه اساس همه فلسفههاى مثبت است در مقابل فلسفههاى منفى . مقصودم از آن فلسفهها كاوش از « مطلق » است كه عامل اساسى ثبات و پايدارى انسانيت در وجود انسان است . كاوش از « مطلق » اگر تا اعماق مطلق ادامه يابد ، بيكى از چهرههاى حقيقت خواهد رسيد .
در اين بحث و پىگيرى ، انديشه و عقل و خيال و ساير فعاليتهاى ناشى از آنها دست بهم مىدهند ، سپس به موقعيتها و عوامل و عموم تمايلات با داشتن
-----------
( 1 ) حلية الاولياء حافظ ابو نعيم ج 1 ص 68 چاپ دوم .
[ 178 ]
معانى مختلف تطبيق مىگردند . على ( ع ) اين « مطلق » را بطور مخصوص دريافته ،
سپس با عقل و قلبش درك كرده است كه بالاترين قدرتها از پايدارى و مقاومت روى آن مطلق ناشى مىگردد . على بدينسان تجسّم يافته آن قدرت شگفتانگيز است كه او را در پيروزىها و شكستها يكسان نشان مىدهد . زيرا عامل ملاك او در پيروزىها و شكستها همان قدرتست كه در ميدان جنگ چه با چهره پيروزى بيرون آيد و چه با شكست روبرو شود و همچنين در ميدان سياست و هر ميدان ديگر كه براى تكاپوى زندگى تصور شود يكسان است . » 1
