توضيحى در يك جمله شبلى شميل
بايستى جملهاى را كه شبلى شميل گفته است ، با در نظر گرفتن چهار موضوع بسيار مهم ارزيابى نمود :
موضوع يكم شخصيت ايدهئولوژيك شبلى است كه معتقد به امور ماوراى طبيعى و اديان نيست .
-----------
( 1 ) صوت العدالة الانسانية جرج جرداق ص 19 چاپ اول .
[ 172 ]
موضوع دوم از نظر آزادى عقيده و آزادى بيان و قلم ، يكى از شخصيتهاى انگشت شمار دوران جديد بوده است .
موضوع سوم تمايلات عقل گرايانه دوران شبلى شميل و وضع روانى ويژهاى او كه بهمه چيز با عينك تحققى علمى مىنگرد و جهانبينى و انسان شناسى غير علمى را خرافات مىپندارد .
موضوع چهارم او در دورانى زندگى كرده است كه تاريخ گذشتهاش صدها سقراط ، افلاطون ، ارسطو ، فيلون اسكندرى ، اكويناس ، اوگوستين ، دكارت كانت و هگل ، و در ناحيه مشرق زمين ابن سيناها و محمد بن زكرياها و جلال الدين مولوىها و زمامداران گوناگون را ثبت نموده است ، با در نظر گرفتن اين موضوعهاى چهارگانه ، ابراز عقيده مزبور از چنين شخصيتى درباره على بن ابيطالب عليه السلام پر معناتر از آن است كه يك نظر سطحى تلقى شود .
او با نظر به متن علمى جهان و شئون تحققى انسان ، على را شخصيت بىنظير تاريخ تلقى مىكند ، نه با عينك عقيدتى خود و نه با اجبار عوامل شخصى و محيطى و نه با ديد خيال بافى و آرمانگرايى بىاساس و نه بىاطلاع از عبور صدها نوابغ و حكما و زمامداران گوناگون از گذرگاه قرون و اعصار .
