دگرگونى موقعيت انسان هدفگير در مقابل هدف انتخاب شده
حقايق و رويدادها در دو قلمرو انسان و جهان با آن نظم و ترتيب كه انسان مىخواهد ، در جريان نمىافتد .
اين مطلب به آن معنى نيست كه حقايق و رويدادها از قانون پيروى نمىكنند ،
زيرا جاى ترديد نيست كه همه امور عالم هستى از قانون و نظمى كه ناشى از قانون است ، تبعيت مىكند ، بلكه مقصود اينست كه با نظر به محور قرار گرفتن « خواستهها
[ 95 ]
و دانستههاى ما » كه همواره در مجراى دگرگونىها است ، هر حقيقت و پديدهاى براى ما مطرح مىشود ، در محور « خواستهها و دانستهها » وضع خاصّى به خود مىگيرد .
بتوضيح اينكه چنانچه در جاى خود اثبات كرديم : اگر چه جهان هستى با ميلياردها اجزا ، و روابطى كه دارد با قطع نظر از انسان داراى واقعيت است ، ولى اوصاف و عنوانهايى كه به آن اجزاء و پديدهها و روابط نسبت داده مىشود ، رابطه مستقيم با « خواستهها و دانستهها و چگونگى موضعگيرى ما » در مقابل آن امور دارا مىباشد . مفيديت و مضر بودن ، بالا و پايين ، نسبيتها ، زشتى و زيبايى ، خوب و بد ، وسيله و هدف ، راه و مقصد . . . اوصاف و عناوينى هستند كه با نظر به خواستهها و دانستهها و چگونگى موضع گيرى ما در مقابل اجزاء و پديده و روابط انسان و جهان ، انتزاع مىشوند .
بنابراين ، ملاحظه دقيق دو قطب درون ذاتى و جهان عينى از نظر ثبات و دگرگونى ، در هدفگيرىها كمال ضرورت و اهميت را دارا مىباشد .
هر هدفى كه انتخاب مىشود از چند جهت در معرض دگرگونى قرار مىگيرد مانند :
1 فاصله زياد ميان موقعيت انسان هدفگير و هدفى كه انتخاب كرده است ،
زيرا هر چه فاصله زمانى حتّى فاصله بعد مكانى ميان موقعيت و هدف زيادتر بوده باشد ، احتمال براى دگرگونى هدف بيشتر خواهد بود خواه دگرگونى در كيفيت موضعگيرى آدمى كه دائما در حال تغيير است باشد و خواه در وجود واقعى هدف كه در مجراى تحولات ناشى از تحول در عوامل قرار ميگيرد .
2 ممكن است فاصله زمانى يا بعد مكانى ميان موقعيت انسانى و هدف مفروضش زياد نباشد ، ولى وضع روانى يا محيطى انسان در معرض دگرگونىهاى سريع قرار بگيرد ، يا خود هدف مزبور در ميان عوامل تغيير دهنده محاصره شده باشد ، در اينصورت نيز ، ملاحظه دقيق دو قطب درون ذاتى و جهان عينى از نظر ورود تغييرات بهر دو قطب ، كمال ضرورت و اهميت را دارا مىباشد .
[ 96 ]
3 دگرگونىهايى كه در وسايل مورد نياز براى وصول به هدف بوجود مىآيد . حقيقتى در امروز مىتواند بهترين وسيله براى وصول به هدف باشد ، فردا نه تنها جنبه وسيلهاى خود را از دست مىدهد ، بلكه ممكن است به شكل مانع سدّ راه وصول به هدف بوده باشد .
