هدفهاى منطقى ، وسيلههاى حياتى
در اين مبحث يكى از مشكلات اساسى هدف و وسيله را بررسى مىكنيم .
اين مشكل اساسى عبارت است از قرار گرفتن در جاذبيّت هدفها و نجات دادن اصل حيات از آن جاذبيّتها .
جاى ترديد نيست كه هيچ موضوعى نمىتواند عنوان هدف پيدا كند مگر اينكه اشتياق و علاقه و اراده ما را به داشتن آن هدف برانگيزد و چنانكه در مباحث گذشته گفتيم : هر اشتياق و علاقه ، ارادهاى استهلاكى در حيات ما وارد مىسازد . از طرف ديگر در هر هدفگيرى كه ما انجام مىدهيم ، يا شكست مىخوريم و يا هدف را بدست مىآوريم ، اگر با شكست روبرو شويم ، مقدارى از حيات ما بجهت استهلاك اشتياق و اراده و علاقه بآن موضوع شكست خورده است و اگر پيروز شويم ، هنگامى كه هدف در اختيار ما قرار مىگيرد ، اگر چه از نظر منطقى ما در آن هدف پيروز شدهايم ، ولى با نظر به عظمت حيات و خواستههاى واقعى آن ،
چيزى را در مقابل آن نيروى حياتى كه از دست دادهايم ، در اختيار خود نمىبينيم ،
اگر چه ممكن است با خيال و بازيگرىهاى ذهنى آن چيز بدست آورده را عامل جبران آنچه كه از دست رفته تلقى نماييم . اين مشكل را با هيچ تلقين و خيال بافى نمىتوان حلّ و فصل نمود . راه حلّ اين مشكل جز اين نيست كه ما ميان هدفهاى منطقى و وسيلههاى حياتى تفكيك نماييم .
با اين توضيح كه هر هدف مطلوب و وسايلى كه براى بدست آوردن آن انتخاب مىشوند ، از انگيزههاى منطقى سرچشمه مىگيرند و با اصول منطقى بجريان مىافتند و انسان را در آن هدف پيروز مىنمايند .
اين گونه جريان هدف و وسيله همه زندگى فردى و اجتماعى ما را تأمين مىنمايد . مشكل از آنجا ناشى مىشود كه ما اين جريانات را اشباع كننده خود حيات تلقى مىكنيم ، نه وسيله آبيارى و تقويت آن براى بارور شدن .
اين مسئله بدان مىماند كه بگوئيم : هدف باغبان از احداث باغ بيل زدن و آبيارى و تقويت زمين است تنها راه حلّ اين مشكل تفسير و توجيه حيات براى
[ 103 ]
انسانها است ، بطورى كه براى انسانها اثبات شود كه همه هدفهاى زندگى معمولى شما وسيلههايى براى بارور شدن اصل حيات شما است .
