شرح نهج البلاغه (جعفرى) [2]
ج 2
باب المختار من خطب امير المؤمنين عليه السلام و اوامره و يدخل في ذلك المختار من كلامه الجاري مجرى الخطب في المقامات المحضورة ، و المواقف المذكورة ، و الخطوب الواردة
1 و من خطبة له عليه السّلام
يذكر فيها ابتداء خلق السماء و الأرض ، و خلق آدم
خلق العالم
خلق الملائكة
صفة خلق آدم عليه السلام
اختيار الانبياء
مبعث النبي
القرآن و الاحكام الشرعية
و منها في ذكر الحج
ترجمه خطبه يكم
ستايش و تعظيم خداوندى
آفرينش جهان
فرشتگان
توصيفى از خلقت آدم
برگزيدن پيامبران
بعثت خاتم الانبياء محمد بن عبد اللّه ( ص )
قرآن
حج خانه خدا
تفسير عمومى خطبه يكم
قحطىها و گرسنگىها
پس تكليف انسانها در مقابل خدا چيست ؟
محدوديت همتها و هشيارىهاى آدميان
بحثى اجمالى در صفات خداوندى
آفرينش هستى با قدرت و اختيار
بنياد تصديق انسانهاى معمولى ، عقايد پيشساخته است
موضوع خدايان و بتپرستى
آيا علاقه و محبت به پيشوايان مافوق الطبيعه و اولياء اللّه نوعى از شرك است ؟
محبت و گرايشى كه مبدل به عبادت و شرك مىگردد
دوگانه پرستى ( ثنويت ) و سهگانه پرستى ( تثليث )
نتيجه كلى
شرك در عبادت و گرايشها
آيا توحيد با هوىپرستى و گرايش به فريبكارىهاى شيطان سازگار است ؟
قانون كلى صفت و موصوف و توضيح مختصر در صفات الهى
او در چيزى نمىگنجد و چيزى از او خالى نيست
1 رابطه خدا با موجودات
2 رابطه خدا با جهان هستى
1 رابطه احاطه
2 رابطه قيومى
3 رابطه معيت
4 رابطه خالقيت و صانعيت
5 رابطه مالكيت مطلقه
6 رابطه حفظ
7 رابطه رب و مربوبى
8 رابطه عبوديت
9 رابطه ملكوتى
10 رابطه نورى
توضيحى درباره آيه نور براى درك رابطه خدا با انسان و جهان
رابطه خدا با انسان
نتيجه كلى رابطه خدا با انسان و جهان
بىنياز از حركت و وسيله
بيناى مطلق
يگانه بىنياز از دمساز
ابداع بىسابقه
مسئله يكم آيا حق داريم موضوع هيولى و ماده مطلق و حامل عمومى را طور ديگر مطرح كنيم ؟
مسئله دوم هيولى ، ماده مطلق ، حامل عمومى محصول فعاليت ذهنى است
مسئله سوم فعاليتهاى ذهنى نمونههايى را از واقعيت بىسابقه ماده حامل بما نشان مىدهد
در امر آفرينش نيازى به انديشه و حركت ندارد
موجودات در مجراى قانونى خود ميافتند
نتيجه رياضى بودن دستگاه طبيعت
تعين و عدم تعين حقايق هستى
علم خداوندى
گروه يكم همه رويدادهاى درونى و برونى آدمى معلوم خداوندى است
گروه دوم خداوند ميداند آنچه را كه انسانها و ديگر موجودات آنرا نميدانند
گروه سوم علم خداوندى بهمه اجزاء و روابط و جريانات و اسرار جهان هستى
فضاها باز ميشود
چگونگى آغاز طبيعت و جريان آن
آب ماده بنيادين خلقت
هفت آسمان
بحثى در حقيقت فرشتگان
1 فرشتگان شايسته مخاطب بودن خدا هستند
2 از فرشتگان رسولانى انتخاب مىشوند
هدف يكم مأموريت براى رسانيدن وحى به پيامبران الهى
هدف دوم مأموريت براى الهام نمودن به انسانها و توجيه آنان به سوى خير و كمال
3 فرشتگان درباره توحيد شهادت ميدهند .
4 فرشتگان خدا را تسبيح و تقديس مىكنند
5 فرشتگان واسطههائى براى اجراى مشيت الهى در امورند
6 از فرشتگان مأمورانى براى كارهاى معينى هستند
آيا فرشتگان هم از اختيارى كه انسانها دارند ، بهرهمند هستند يا نه ؟
سجده و ركوع فرشتگان
مسئله يكم كيفيت فعاليت و عبادت گروههاى فرشتگان
مسئله دوم مشخصات وجودى گروههاى فرشتگان
مسئله سوم وضع درونى فرشتگان
آغاز خلقت انسان
مسئله يكم آيا نظريه تحول ضد خداشناسى است ؟
مسئله دوم ارزيابى علمى فرضيه تحول
مسئله سوم خلقت انسان از ديدگاه قرآن
روحى كه در انسان دميده شد
چهار نظريه عمده درباره روح
نظريه يكم
نظريه دوم
نظريه سوم
نظريه چهارم
بعضى از دلايل تجرد روح
دليل يكم انتزاع كلى
دليل دوم ساختن قضاياى انشائى تجريدى
دليل سوم علم حضورى ( خود هشيارى )
تأثير و تأثر من و موجوديت مادى انسان
دليل چهارم بررسى و قضاوت روح يا من
آيا روح قابل شناسايى است ؟
ذهنها و انديشهها به جريان مىافتد
آيا ذهن است كه واقعيات را بوجود مىآورد ؟
نظريه يكم
نظريه دوم
اعتراض يكم
اعتراض دوم
اعتراض سوم
نظريه سوم
نظريه چهارم
انديشه عامل شناخت و تصرف در انسان و طبيعت
انديشه يكى از عالىترين فعاليتهاى مغز است
نوگرايى در انديشه
تركب موجوديت انسان از همسانها و اضداد
سجده فرشتگان بر آدم و امتناع ورزيدن شيطان
آيا خداوند در آفرينش آدم با فرشتگان مشورت كرده است ؟
فلسفه مطلع ساختن فرشتگان از آفرينش آدم چه بوده است ؟
همه حقايق به آدم تعليم مىشود
شيطان تكبر نموده از سجده به آدم امتناع مىورزد
آدم در جايگاه پر رفاه و آسايش قرار مىگيرد ، و به او توصيه ميشود كه از شيطان و عداوتش بر حذر باش
شيطان حضرت آدم ابو البشر را فريب داد
1 فلسفه اختصاص بعضى از انسانها براى پيامبرى
1 اختلاف طبيعى انسانها
2 اختلاف روانى انسانها
3 اختلاف در امتيازات
عامل يكم
عامل دوم
2 وحى و الهام
وحى در قرآن
3 پيمان ابلاغ رسالت
فلسفه و هدف رسالتها
فلسفه و هدف رسالتها در قرآن
فلسفه و هدف رسالتها از ديدگاه على بن ابيطالب عليه السلام :
انطباق مواد و هدف رسالتها از ديدگاه على ( ع ) با مواد و هدف رسالتها در قرآن
رسالت و انواعى از عوامل ارتباط انسانها با پروردگارشان
دو راهنماى درونى و برونى از ديدگاه منابع اسلامى
راهنماى يكم درونى
راهنماى برونى
محمد رسول اللّه ( ص ) مبعوث مىشود
پيامبر اكرم مىرود و دو وسيله بزرگ هدايت را در ميان مردم مىگذارد
قرآن و راه درك اعجاز آن
انواع محتويات قرآن
1 حلال و حرام
2 فرائض و فضائل
3 ناسخ و منسوخ
نوع يكم نسخ بعضى از احكام دين گذشته با احكام دين فعلى
نوع دوم عبارت است از نسخ يك حكم از احكام دين موجود .
4 رخصتها و واجبات اصلى
5 خاص و عام
6 مطالب عبرتانگيز و مثلها
7 مرسل و محدود
8 محكم و متشابه
تقسيم ديگرى در محتويات قرآن
حج خانه خدا كه قبله مردم قرار داده شده است
خطبه دوم
2 و من خطبة له عليه السّلام بعد انصرافه من صفين
و فيها حال الناس قبل البعثة و صفة آل النبي ثم صفة قوم آخرين
و منها يعني آل النبي عليه الصلاة و السلام
و منها يعني قوما آخرين
ترجمه خطبه دوم
آل محمد ( ص ) چه كسانى هستند ؟
رديف مقابل آل محمد ( ص ) چه كسانى هستند ؟
تفسير عمومى خطبه دوم
حمد و مدح و شكر خداوندى و حكمت آنها
ضلالت و هدايت ( گمراهى و رستگارى )
1 مكتبهاى دينى
2 مكتبهاى غير دينى
3 مكتبهاى اخلاقى
و آن كس كه با مقام ربوبى به خصومت برخيزد ، نجات نپذيرد
شهادت با اخلاص به وحدانيت الهى
شهادت به وحدانيتش در امتداد هستى ما است
شهادت ميدهم به عبوديت و رسالت محمد ( ص )
ايمان و شهادت على ( ع ) يكى از روشنترين دلايل رسالت محمد ( ص )
دين مشهور
وحدت دين
توضيحى درباره محيط و دورانى كه پيامبر اسلام در آن مبعوث شد
محيط طبيعى
اجتماع آن سرزمين
حركت و تكاپوى آن اجتماع :
اما وضع اعتقادى و ايدهئولوژيك آن اجتماع :
نه راهى براى حركت به پيش و نه عاملى محرك براى رهائى از آن وضع
خودگمكردگان حيران
بهترين جايگاه با بدترين همسايگان
چشمانى كه قطرههاى اشك بيچارگى سرمه بكشد ، خواب گوارا راهى بآنها ندارد
دانايان و نادانان در جامعهاى كه واقعيتها از مسير خود خارج شوند
آل محمد ( ص ) ( اهل البيت عليهم السلام )
مسئله يكم پاداش رسالت
مسئله دوم
مسئله سوم
ظرف علم و مرجع قوانين او
ائمه معصومين نگهدارندگان تعادل دين
چه كاشتند و چه درو كردند ؟
خطبه سوم
3 و من خطبة له عليه السلام و هي المعروفة بالشّقشقيّة
ترجيح الصبر
مبايعة علي
ترجمه خطبه سوم
تفسير عمومى خطبه سوم
بحثى مختصر در استناد نهج البلاغة به امير المؤمنين عليه السلام و نظرى به منابع خطبه شقشقية
منابع خطبه شقشقيه
چند مطلب مهم
يكم بحث و تحقيق واقعجويانه ، بلى . تعصب و مشاجره كينه توزانه ، نه
دوم بحث و تحقيق در مسئله خلافت نبايد قربانى احساسات گردد و وسيله سوء استفاده قرار بگيرد
واقعيتى بود كه همه آن را ميدانستند
آنجا كه منطق واقعى حيات تكاملى جامعه دگرگون ميگردد
تنها قلب اجتماع است كه اختلال اعضاء اجتماع را حس ميكند
من بهترين شما نيستم
هجوم سوختگان لبتشنه به چشمه آب حيات بود ، يا انتخاب زمامدار ؟
انتخابى كه پيشتازان جامعه اسلامى پس از وفات پيامبر جز آن را انتظار نداشتند
انتخابى كه رشديافتگان با همه قواى عقلانى و سطوح وجدانى در آن شركت كردند
انتخابى كه آرمان اعلاى افلاطونى را براى مدتى محدود درباره حكومت تحقق بخشيد
انتخابى كه هيچگونه عامل جبرى تأثيرى در آن نداشته است
انتخابى كه از نظر كيفيت نوعى انتصاب مطابق دستور الهى بود
فهرستها
فهرست مطالب
فهرست آيات
فهرست روايات
فهرست اشخاص
فهرست مأخذ
فهرست اقوام و ملل و قبائل
فهرست امكنه ( جاىها )
