1 اختلاف طبيعى انسانها
بطور قطع مىتوان گفت : نه تنها هيچ دو انسانى را در همه افراد نوع بنىآدم نمىتوان پيدا كرد كه از همه جهات و خصوصيات مثل هم بوده باشند ، بلكه حتّى دو موجود جزئى از جمادات هم از همه جهات و خصوصيات يكى نيستند .
اين يك قاعده كلّى است كه « هر چيزى با خصوصيات منحصر به خود در زنجير وجود قرار مىگيرد » . مادامى كه هر فردى از انسانها مانند هر فردى از موجود ديگر از ناحيه صدها عوامل خصوصى ، به جريان مىافتد ، مسلم است كه داراى جنبههاى اختصاصى گشته از همه جهات مثل فرد ديگرى نخواهد بود [ 1 ] . يكى از فيزيكدانان گفته است :
« حتى دو الكترون پيدا نمىشود كه در تمام خصوصيات يكى باشند » . همينكه دو شىء تحقق پيدا كرد ، حدّاقل از نظر فضايى كه هر يك از آن دو اشغال كرده است و از نظر خصوصيّتى كه در علت بوجود آورنده هر يك بوده است ، مرزى براى خود تعيين كرده در جريان مىافتد .
( 1 ) در فلسفه كلاسيك اين قاعده را باين شكل مطرح كردهاند :
« الشّيء ما لم يتشخّص لم يوجد » .
( شىء مادامى كه تشخص مخصوص نيابد موجود نمىگردد ) .
[ 175 ]
