8 رابطه عبوديت
اِنْ كُلُّ مَنْ فِى الْسَّماواتِ وَ الْأَرْضِ اِلاَّ آتى الْرَّحْمنِ عَبْداً 2 .
( هيچ كس [ و يا هيچ چيز ] در آسمانها و زمين وجود ندارد مگر اينكه در حيطه عبوديت او است ) .
مقصود از عبوديت در امثال اين آيه تسليم محض بودن به اراده و مشيّت الهى است كه در همه موجودات وجود دارد . يعنى هستى و بقاء و هر گونه تحوّل از كون به فساد يا از فساد به كون و همچنين از نظر جريان قوانين در آن موجودات و يا بوسيله آنها ، در اختيار خداوندى است . كلمه اسلام هم در بعضى از آيات به موجودات نسبت داده شده است :
وَ لَهُ اَسْلَمَ مَنْ فِى الْسَّماواتِ وَ الْأَرْضِ 3 .
( و بر او تسليم شده است آن كه در آسمانها و زمين است ) .
معناى دوم عبوديت ، عبارت است از آگاهى به عظمت معبود و گرايش به او كه مسير حركت و تكامل عبادت كننده است . مباحث عبادت و تعبد در تفسير
-----------
( 1 ) الرحمن آيه 29
-----------
( 2 ) مريم آيه 93
-----------
( 3 ) آل عمران آيه 83
[ 76 ]
موضوعى خطبههاى بعدى مطرح خواهد گشت .