شگفتا عوامل هشدارى‏هاى آگاهى‏افزا ، وسيله‏هائى براى تخدير

يكبار ديگر با دقت كامل در طبيعت انعطاف پذير بشرى بينديشيم ، انعطاف اين طبيعت شگفت انگيز تا سر حد تناقض كشيده مى‏شود :

اسكنجبين صفرايش را مى‏افزايد ، روغن بادام شكمش را قبض مى‏كند از 2 2 عدد 1 را حاصل مى‏دارد روشنايى‏ها را مزاحم بينايى‏اش مى‏انگارد عوامل هشدار دهنده را وسايل تخدير تلقى مى‏كند بى‏بند و بارى و رهايى از هر گونه حق و قانون را آزادى انسانى مى‏نامد و آزادى انسانى را زنجير گرانبار مى‏پندارد وقيح‏ترين و نابودكننده‏ترين انعطاف‏هاى طبيعت بشرى ، موقعى بروز مى‏كند كه عوامل هشدارى‏هاى آگاهى‏افزا وسيله‏هايى براى تخدير او مى‏گردد طبيعت هستى با تحولات گوناگونى كه دارد ، هشدارهايى براى همه آگاهان مى‏دهد كه حيات خود را با آن تحولات تنظيم كنند ، ولى آشكارا مى‏بينيم كه همين تحولات چونان گهواره نرمى كه كودك نوزاد را با حركتش در خواب فرو مى‏برد ،

انسان‏هاى فراوانى را تخدير نموده ، آنان را به هذيان گويى وادار مى‏سازد . طبيعت

( 1 ) مى‏گويند : شكارچى براى گرفتن كفتار به آشيانه آن حيوان نزديك مى‏شود و چند بار سنگ يا عصايى را آهسته بزمين مى‏زند و مى‏گويد :

اطرقى امّ طرّيق خامرى امّ عامر ( اى ام طريق سرت را پايين بيانداز و اى ام عامر در آشيانه‏ات پنهان شو ) .

[ 125 ]

با تحولات و دگرگونى‏هايش و حيات آدمى با تغييرات و تجدد استمراريش با وضوح كامل هشدار مى‏دهند :

نيك بنگر ما نشسته مى‏رويم
مى‏نبينى قاصد جاى نويم

پس مسافر آن بود اى ره پرست
كه مسير و روش در مستقبل است

با اينحال بجاى حركت و تكاپوى رو به آينده مى‏نشيند و به شيون و ناله مى‏پردازد كه :

در كارگه كوزه گران رفتم دوش
ديدم دو هزار كوزه گويا و خموش

ناگاه يكى كوزه برآورد خروش
كو كوزه‏گر و كوزه خر و كوزه فروش

يك چند به كودكى به استاد شديم
يك چند به استادى خود شاد شديم

پايان سخن شنو كه ما را چه رسيد
از خاك برآمديم و بر باد شديم

اى داد و بيداد ، بازى‏هاى كودكانه‏ام پايان يافت كجا رفت آن روزها كه در دنبال پروانه‏ها در چمنزارها اينسو و آنسو مى‏دويدم جوانى يادت بخير ، كجا رفتى ، كى آمدى و كى رفتى چه شد آن قدرت بازويى كه داشتم و از اينگونه سخنانى كه در برابر قوانين عاليه هستى و حركت تكاملى هذيان‏هايى بيش نيستند .

مگر اينان از درون خود اين بانگ را نمى‏شنوند كه جوهر روح آدمى فوق گذشته و آينده است .

اى كاش ، شاعر محترم رباعيات فوق ، به جاى تماشاى كارگه كوزه گران به تماشاى صحنه‏هاى روح افزاى درونش مى‏پرداخت و مى‏ديد كه چگونه گذشته و حال و آينده در برابر افق والاى روح مانند آسيابى مى‏گردند و ميگذرند و لابلاى ابعاد آن را بعنوان محصول چرخش خود بر صفحه هستى وابسته به هستى آفرين مى‏گسترانند . اگر اين شاعر محترم در مجراى تحولات تكاملى روح واقعا به استادى رسيده بود ، نمى‏گفت :

« از خاك برآمديم و بر باد شديم »

بلكه مى‏گفت :

روزها گر رفت گور و باك نيست
تو بمان اى آنكه جز تو پاك نيست

و مى‏گفت :

اى خوش آن روز كه پرواز كنم تا بر دوست
به هواى سر كويش پر و بالى بزنم

[ 126 ]

نيز مى‏گفت :

انّا للّه و انّا اليه راجعون اين محاصره شدگان در چارچوبه كودكى و شاگردى و استادى و قدرت و زيبايى‏هاى فريبا ، اين كرم‏هاى ناچيز كه پيله‏ها از خيالات و توهمات دور خود تنيده‏اند ، نمى‏دانند كه آنچه كه از بالا شروع شده است در پايين ختم نمى‏گردد و آن حيات شگفت‏انگيز كه محصول عالى هستى است راه خود را از مسير كمال منحرف نمى‏كند كه به عقب برگردد و بر باد رود . اين يك مثال بسيار مهمى بود كه درباره تبديل عوامل هشدارى به وسيله تخدير مطرح شد . مطالعه كنندگان محترم مى‏توانند بقيه استفاده‏هاى معكوس بشرى را از وسايل كمال ساز درك نمايند .

امير المؤمنين عليه السلام در جمله مورد تفسير اين مسئله مهم را در آن هنگام كه او را از تعقيب « طلحه » و « زبير » بر حذر مى‏داشتند ، بيان مى‏دارد كه من از رفتار نابكارانه طلحه و زبير آگاه شده‏ام كه آنان چه خيالات خطرناك و چه كار شكنى‏ها در ذهن خود مى‏پرورانند .

پيمان‏شكنى آنان و اعتراف صريحى كه درباره رياست پرستى و مقام جويى نموده‏اند و عشق به ثروت و مال كه در نهادشان زبانه مى‏كشد ، آشكارترين هشدارهايى بود كه من ديده‏ام و شنيده‏ام . با اينحال بنشينم و بازيگرى‏هاى آنان را در جامعه اسلامى تماشا كنم 5 و لكنّى اضرب بالمقبل الى الحقّ المدبر عنه و بالسّامع المطيع العاصى المريب ابدا حتّى يأتى علىّ يومى ( بلكه با رادمرد حق طلب ، اعراض كنندگان از حق را و با انسان حق شنو كه مطيع وظايف الهى است ، گنهكار آشوبگر را خواهم كوفت تا آنگاه كه واپسين روز حياتم فرا رسد ) .