4 اگر محاسبه دقيق در كار نباشد ، فتنهها خوب و بد را به آتش خواهند كشيد .
قوانينى پايدار و عمومى كه در صحنه هستى فعاليت مىكنند ، زشت و زيبا ،
خوب و بد ، كم و زياد ، نمىشناسند . سطح روبناى هستى جايگاه حكومت مطلقه قوانين است ، سقفى كه پايين مىآيد ، درباره ساكنان اطاق نمىانديشد .
كشتى كه در كام گرداب مهلك فرو مىرود ، تفاوتى ميان كشتى نشينان نميگذارد و محاسبهاى در اين باره ندارد كه بزرگترين دانشمند و جهان بين در آن نشسته و در تفسير عالم هستى و بوجود آوردن عوامل تكامل انسانها مىانديشد ، يا پليدترين فردى مشغول كشيدن نقشه براى نابود كردن قارههاى روى زمين است كه اگر گام به ساحل بگذارد نقشه خود را پياده خواهد كرد .
فعاليت آن قدرت روحانى كه در افراد تكامل يافته مىتواند با اعماق هستى ارتباط برقرار كرده ، فعاليت قانون را با ارتباط با سازنده هستى خنثى نمايد ، وابسته به مشيت الهى است كه هيچ ضابطه و قاعدهاى نمىتواند شرايط و موقع آن را براى بشر قابل درك بسازد .
در اين دنيا اسرار آميزتر از اين مسئله وجود ندارد كه گاه ناله يك سگ ستمديدهاى سرنوشت ستمكاران را دگرگون نمايد در عين حال نيايش طولانى پارساى از دنيا گذشته هيچ كارى نتواند انجام بدهد بياييد از اين مسئله اسرار آميز و فرياد لا ينقطع عقل و وجدان اين نتيجه را بگيريم كه انديشه و تعقل و وجدان از يكطرف و استحكام قوانين حاكم بر هستى از طرف ديگر ، ضرورت حياتى محاسبه در زندگانى را براى ما اثبات مىكند . آنچه
[ 99 ]
كه با مشيت جدى خداوندى بجريان افتاده است ، با تمايلات شوخى گرانه من و تو از كار خود نخواهد ايستاد . اينست نمونهاى از آيات كه لزوم جدى محاسبه را گوشزد مىكند :
وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصيبَنَّ الَّذينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خاصَّةً 1 .
( و بپرهيزيد از فتنهاى كه فقط ستمگاران را در خود فرو نخواهد برد ) .
اگر محاسبه دقيق در انديشه و رفتار خود ننماييد ، در آن علتى كه فتنه را به وجود مىآورد ، شما هم شريك بوده خسارت معلولش را شما خواهيد چشيد . 2 و عرّجوا عن طريق المنافرة ( از راه عداوت و نفرت از يكديگر برگرديد ) .
اين همه عربده و مستى و ناسازى چيست
نه همه همره و هم قافله و همزادند ؟
