6 آگاهى پيشين على بن ابيطالب ( ع ) از قرار گرفتن پيمان شكنان در معرض فريب خوردن
در اين مورد بار ديگر بياد سستى يا غرض آلود بودن نظريهاى مىافتيم كه مىگويد : على بن ابيطالب ( ع ) از تفكرات و روشهاى سياسى بىبهره بوده است .
در صورتى كه هم در محتويات نهج البلاغه و هم در ساير جملات و پيش بينىهاى آن حضرت كه صد در صد واقعيت پيدا مىكرد ، دلايل قاطعانه فراوانى بر آگاهيهاى كامل امير المؤمنين درباره نمودها و مسائل سياسى مشاهده مىكنيم كه جاى ترديدى در پوچى نظريه فوق نمىگذارد .
اين يكى از آن موارد است كه وضع روانى و حركات طلحه و زبير را تحت مراقبت دقيق گرفته و هدف گيرىها و مسيرى را كه آن دو مىخواستند انتخاب كنند ، دريافته بود . جمله مورد تفسير با تمامى صراحت مىگويد : « من همواره انتظار بروز نتايج خيانتگرى شما را مىكشيدم » كسانى كه مىگويند : على بن ابيطالب ( ع ) از سياست و سياستمدارى برخوردار نبوده است .
آگاهانه يا ناآگاه تحت تأثير شديد روش ماكياولى اغلب سياستمداران قرار گرفته ، مفهومى درباره سياست جز پيروزى ظاهرى كه اگر در جنگل اتفاق مىافتاد ،
درّندگى ناميده مىشد ، سراغ ندارند .
او چنانكه بارها با اشكال مختلف در نهج البلاغه و ساير كلماتش ابراز فرموده است ، با همه طرق حيلهگرى و پيروزى در ميدان تنازع در بقا آشنايى داشته است ،
ولى چنانكه پطروشفسكى تصريح كرده است : پاى بند بودن او به اصول اخلاقى از اقدامات سياسى به معناى معمولى آن جلوگيرى مىكرد . خود آن حضرت چنانكه در بعضى از خطبههاى بعدى خواهيم ديد : مانع تفكرات و اقدامات سياسى را تقوا مىديده است . اين بحث را در تفسير همان خطبه مشروحا مطرح خواهيم نمود .
[ 24 ]
