بسم الله الرحمن الرحیم
 
نگارش 1 | رمضان 1430

 

صفحه اصلی | کتاب ها | موضوع هامولفین | قرآن کریم  
 
 
 موقعیت فعلی: کتابخانه > مطالعه کتاب شرح نهج البلاغه جلد 3, علامه محمدتقی جعفری ( )
 
 

بخش های کتاب

     fehrest -
     index - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     kh0001 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0002 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0003 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0004 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0005 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0006 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0007 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0008 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0009 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0010 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0011 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0012 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0013 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0014 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0015 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0016 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0017 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0018 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0019 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0020 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0021 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0022 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0023 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0024 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0025 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0026 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0027 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0028 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0029 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0030 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0031 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0032 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0033 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0034 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0035 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0036 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0037 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0038 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0039 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0040 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0041 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0042 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0043 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0044 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0045 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0046 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0047 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0048 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0049 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0050 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0051 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0052 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0053 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0054 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0055 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0056 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0057 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0058 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0059 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0060 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0061 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0062 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0063 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0064 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0065 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0066 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0067 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0068 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0069 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0070 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0071 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0072 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0073 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0074 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0075 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0076 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0077 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0078 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0079 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0080 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0081 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0082 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0083 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0084 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0085 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0086 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0087 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0088 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0089 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0090 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0091 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0092 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0093 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0094 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0095 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0096 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0097 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0098 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0099 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0100 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0101 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0102 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0103 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0104 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0105 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0106 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0107 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0108 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0109 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0110 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0111 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0112 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0113 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0114 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0115 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0116 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0117 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0118 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0119 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0120 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0121 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0122 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0123 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0124 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0125 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0126 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0127 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0128 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0129 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0130 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0131 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0132 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0133 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0134 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0135 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0136 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0137 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0138 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0139 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0140 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0141 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0142 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0143 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0144 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0145 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0146 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0147 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0148 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0149 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0150 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0151 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0152 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0153 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0154 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0155 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0156 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0157 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0158 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0159 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0160 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0161 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0162 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0163 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0164 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0165 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0166 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0167 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0168 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0169 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0170 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0171 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0172 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0173 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0174 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0175 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0176 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0177 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0178 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0179 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0180 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0181 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0182 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
     KH0183 - شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
 

 

 
 

داستان ناكثين ( پيمان شكنان )

براى توضيح لازم درباره ناكثين كه يكى از وقيح‏ترين انحرافات بشرى ( پيمان شكنى ) را براه انداخته ، پيشرفت عادلانه‏ترين حكومت تاريخ را متوقف ساختند ، مجبوريم ، اصل داستان را بطور مختصر متذكر شويم و سپس با روش تحليلى نتايج و عوامل پيمان شكنى را مطرح نماييم :

بنا به تحقيق شارحان نهج البلاغة ، از آنجمله ابن ابى الحديد ، امير المؤمنين ( ع ) اين خطبه را پس از پايان جنگ جمل بيان فرموده است و مخاطب در جملات فوق طلحه و زبير و پيروان آنان مى‏باشند .

اين دو نفر با امير المؤمنين بيعت كرده بودند . سپس با دغل‏بازى‏هاى معاويه ،

از او روى گردان شده جنگ جمل را برپا كردند . داستان اين دو نفر بطور اختصار چنين است :

« پس از آنكه مهاجرين و انصار با امير المؤمنين ( ع ) بيعت كردند . آنحضرت به معاويه نوشت :

« مردم عثمان را بدون مشورت با من كشتند و سپس با مشورت و اجتماع ميان خود با من بيعت نمودند ، موقعى كه نامه من بتو رسيد ، با من بيعت كن و بزرگان اهل شام را به نزد من بفرست » .

وقتى كه فرستاده امير المؤمنين به نزد معاويه رسيد و معاويه نامه آن حضرت را خواند ، مردى را از قبيله بنى عميس انتخاب نموده نامه‏اى بوسيله او به زبير بن عوام نوشت . در اين نامه جملات زير آمده است :

« بسم اللّه الرحمن الرحيم ، اين نامه از معاوية بن ابى سفيان است به بنده خدا زبير امير المؤمنين : سلام بر تو باد ، پس از حمد و ثناى خداوندى ، من از اهل شام براى تو بيعت گرفتم ، آنان پذيرفتند و اجتماع به اين بيعت نمودند ، چنانكه گله گوسفند اجتماع مى‏كنند . تو كوفه و بصره را زير نظر داشته باش ، مبادا فرزند ابيطالب براى بدست آوردن آن دو شهر از تو سبقت بگيرد ، زيرا پس از رفتن اين دو شهر از دست

[ 16 ]

ما ، چيزى باقى نمى‏ماند . و از اهل شام براى طلحة بن عبيد الله بعنوان جانشينى براى تو بيعت گرفته‏ام . تظاهر به مطالبه خون عثمان نماييد و مردم را به اين تظاهر دعوت كنيد و در اين راه جديّت نماييد و خود را آماده سازيد ، خداوند شما را پيروز و رقيب شما را رسوا مى‏نمايد » .

وقتى كه اين نامه به « زبير » رسيد ، خوشحال گشت و طلحه را از مضمون نامه مطلع ساخت و آن دو ترديدى در خير خواهى معاويه به خود راه ندادند و از آن موقع به مخالفت با على عليه السلام تصميم گرفتند . چند روز از بيعت طلحه و زبير با على ( ع ) گذشته بود كه آن دو نفر نزد او آمده گفتند :

يا امير المؤمنين ، تو از جفا و خشونتى كه در تمام دوران خلافت عثمان بر ما گذشت ، اطّلاع دارى و ميدانى كه همواره بنى اميه منظور عثمان بود . خداوند پس از او خلافت را به تو عنايت كرده است ، ما را به بعضى از رياست‏ها نصب فرما .

امير المؤمنين به آن دو نفر چنين پاسخ مى‏دهد كه به قسمت خداوندى در باره خود راضى باشيد ، تا درباره شما بيانديشم . و بدانيد من در امانتى كه به من سپرده شده است ، كسى را شريك نمى‏گردانم مگر اينكه به دين و امانتش اطمينان داشته باشم ، چه از ياران من باشد و چه كس ديگرى كه شايستگى او را دريافته باشم .

طلحه و زبير پس از شنيدن اين پاسخ مأيوس شده از على ( ع ) منصرف گشتند و از او خواستند كه اجازه بدهد تا براى انجام عمل عمره رهسپار مكه شوند » 1 .

ابن ابى الحديد مى‏نويسد : طلحه و زبير نزد على عليه السلام آمده اجازه رفتن براى عمره خواستند . على فرمود : شما براى عمره نمى‏رويد . آن دو سوگند بخدا خوردند كه قصدى جز عمره ندارند . على فرمود : شما اراده عمره نكرده‏ايد ،

بلكه حيله‏گرى براه انداخته مى‏خواهيد بيعتى را كه با من نموده‏ايد ، بشكنيد . سوگند بخدا خوردند كه نه نظر مخالفت با او دارند و نه مى‏خواهند بيعتى را كه با او

-----------
( 1 ) شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 ص 231 .

[ 17 ]

كرده‏اند بشكنند و هيچ مقصودى جز انجام عمل عمره ندارند . على فرمود : بيعت مجدّد كنيد ، آن دو با سخت‏ترين سوگندها و پيمان‏ها بيعت را تكرار كردند ، على به آن دو اجازه داد كه براى عمره بروند . وقتى كه آن دو بيرون رفتند ، على به اشخاصى كه حاضر بودند ، فرمود :

سوگند به خدا ، آن دو را نخواهيد ديد مگر در شورشى كه به كشتار خواهند پرداخت . آنان كه حاضر بودند ، عرض كردند :

يا امير المؤمنين ، دستور فرماييد : آن دو را برگردانند . فرمود :

بگذاريد براه خود بروند تا قضاى خداوندى [ كه زمينه‏اش را خودشان فراهم ساخته‏اند ] بر سرشان فرود آيد .

اين دو نفر از مدينه خارج شده رهسپار مكه گشتند . بهر كس كه مى‏رسيدند ،

مى‏گفتند :

على بن ابيطالب بيعتى در گردن ما ندارد و بيعت ما با او از روى اكراه بوده است دروغ و افتراى طلحه و زبير به گوش على ( ع ) رسيد . فرمود :

خداوند آن دو را از رحمت خود به دور و از آشيانه زندگى‏شان آواره كناد . سوگند به خدا مى‏دانم كه آن دو با بدترين وضعى خود را خواهند كشت و كسى كه به آن دو نزديك شود ، شوم‏ترين روز را بر سرش خواهند آورد . آنان با دو قيافه منحرف بر من روى آوردند و با دو چهره حيله‏گرى و پيمان‏شكنى از من برگشتند . سوگند به خدا ، آنان پس از اين روز مرا نخواهند ديد مگر در ميان سپاه خشن كه خود را در برابر آن به كشتن خواهند داد . دور از رحمت خدا شوند و محو گردند » 1 .