امر به معروف و نهی از منكر امر به معروف و نهی از منكر نيز از ضروريات اسلام و مورد اجماع واتفاق عموم مسلمين است . اختلافاتی كه هست مربوط است به حدود و شروطآنها . مثلا خوارج امر به معروف و نهی از منكر را مشروط به هيچ شرطینمیدانستند ، معتقد بودند در همه شرايط بايد اين دو فرضيه صورت گيرد .مثلا ديگران احتمال موفقيت را و همچنين عدم ترتب مفسدهای مهمتر را شرطوجوب امر به معروف و نهی از منكر میدانستند ، ولی خوارج به اين شروطقائل نبودند . برخی معتقد بودند كه امر به معروف و نهی از منكر صرفاقلبی و زبانی است ، يعنی قلبا بايد طرفدار معروف و مخالف منكر بود ولسانا نيز بايد به نفع معروفها و عليه منكرها تبليغ كرد . ولی خوارجمعتقد بودند كه عند اللزوم بايد قيام كرد و عملا دست به كار شد و برایامر به معروف و نهی از منكر بايد قيام به سيف كرد . در مقابل ، گروهی بودند كه امر به معروف و نهی از منكر را مشروط بهشرائط بالا میدانستند و از حد قلب و زبان هم تجاوز نمیكردند . احمد بنحنبل از اين گروه شمرده شده است . طبق عقيده اين گروه ، قيام خونين برایمبارزه با منكرات جايز نيست . معتزله شروط امر به معروف و نهی از منكر را پذيرفتند ، ولی آن را بهقلب و زبان محدود نمیدانستند ، معتقد بودند كه اگر منكرات شايع شود ،يا حكومت ، ستمگر باشد ، بر مسلمين واجب است كه تجهيز قوا كنند و قيامنمايند . |