1 آگاهى و هشيارى به اينكه من زنده هستم .
زندگى در مسير خود احتياج به توجيه و مديريت دارد كه بتواند در ميان پديدهها و عوامل مزاحم طبيعت و خواستههاى مزاحمى كه از همنوع خود انسان حركت وى را متوقف ميسازد ،
بوجود خود ادامه بدهد . و روابط خود را با انسانهاى ديگر و پديدهها و عوامل سودمند طبيعت تنظيم نمايد . آيا تحصيل چنين آگاهى و هشيارى براى انسان امكانناپذير است ؟ آيا آدمى ظرفيت تحصيل چنين آگاهى و هشيارى را ندارد ؟ آيا اگر گردانندگان اجتماع و مربيان بخواهند نونهالان جامعه را به درك مطلوبيت اين آگاهى وادار نمايند و آنانرا به ضرورت تحصيل چنين آگاهى حياتى تحريك نمايند ، نونهالان ما فرار مىكنند يا به سنگ مبدل مىشوند ؟ پس از بوجود آوردن اين آگاهى مقدماتى ، نوبت تقويت و گسترش تدريجى آگاهى به عظمت عدالت و صدق و تعقل در كارها و گفتارها و احساس عظمت تكليف و نوعدوستى ميرسد كه بدون كمترين برخورد با مقاومت درونى و لجاجت ،
ميتواند رو به افزايش برود . آيا بشر ظرفيت برخوردارى از اين آگاهى را ندارد ؟ آيا بدتر از اين اهانت و تحقير به انسان سراغ داريد كه بگوئيم : انسان توانائى تحصيل اين آگاهى را ندارد ؟ اگر ما درباره موجوديت انسان درست بينديشيم ، باين نتيجه خواهيم رسيد كه اگر گردانندگان و رهبران زندگى اجتماعى انسانها با طرق منطقى در صدد به فعليت رساندن اين دو مرحله از آگاهىها برآيند و اقدام جدى نمايند و با اينحال به نتيجه مطلوب نرسند ، قطعا خللى در طبيعت انسانهاى آن جامعه وجود دارد و مىدانيم كه چنين پديدهاى يك فرض محال است . با اين تلاش منطقى و صميمانه گردانندگان و رهبران ،
افرادى از مردم كه از دو مرحله آگاهىها محروم خواهند ماند ، استثناءهائى هستند كه يا قدرت آزادى از زنجير جهل و تمايلات حيوانى را ندارند و يا عوامل جبرى ديگرى موجب محروميت آنان ميگردد . آيا تحصيل آگاهى عالى به درك اين موقعيت محال است كه من جزئى از يك جهان بزرگ هستم كه صحنه
[ 226 ]
بازى نبوده و با قيافه كاملا قانونى و رياضى رو بيك هدف والا در حركت است و من بايد راه قانونى خود را در اين حركت هدفدار انتخاب كنم ؟ آرى ، همه اين آگاهىها در دسترس ما فرزندان آدم قرار گرفته است . آنچه كه در « حيات طبيعى محض » ما جريان دارد ، اينست كه من مىتوانم بدون آن آگاهىها زندگى كنم و اين « ميتوانم » با اين مسئله كه آگاهى « محالست » و « امكانناپذير است » و « هرگز نميشود » مخلوط ميگردد و فكر گردانندگان و رهبران را راحت ميكند
