نتيجه هيجدهم هدايت و ضلالت از كارهاى خداونديست .
( آيه شماره 21 و 23 و 25 و 26 ) درباره اينكه ضلالت و هدايت انسانها بدست خدا است ،
در چند مورد از قرآن آياتى وارد شده است . بعضى از سادهلوحان گمان كردهاند ، اين گونه آيات دليل بر جبر بوده و اختيار انسانها را در هدايت و ضلالت نفى ميكند . اينان در معانى دقيق اين آيات ، نمىانديشند كه مقصود از مشيت خداوندى چيست ؟ ما مقصود از مشيت خداوندى را در مباحث گذشته بطور مشروح مطرح نمودهايم . در اينجا بمناسبت تفسير آيه مورد بحث ، بطور مختصر بمعناى مشيت خداوندى اشاره ميكنيم : مشيت خداوندى عبارتست از آن خواست الهى كه در زمينه آماده بجريان ميفتد . باين معنى كه آدمى با بكار انداختن عقل و وجدان و تلاش براى وصول به « حيات معقول » زمينه جريان مشيت خداوندى را براى هدايت در زندگى خود آماده ميكند و بالعكس كسيكه با غوطهور شدن در خودخواهى و تمايل به انحرافات ، زمينه جريان مشيت الهى را براى ضلالت در زندگى خود مهيا ميسازد . دليل اين تفسير در آيات قرآنى در موارد متعددى آمده است ، از آنجمله همين آيه شماره 21 كه با صراحت كامل ميگويد : خداوند كسى را كه در حال بازگشت به سوى او است و ميخواهد مطابق دستورات او عمل كند ، هدايت مينمايد ،
و عكسش نيز صحيح است : چنانكه در آيه 26 از سوره البقره ميگويد :
وَ ما يُضِلُّ بِهِ اِلاَّ الْفاسِقينَ ( خداوند با اين مثل گمراه نميكند مگر مردم منحرف را ) .
