شناختهاى مستند به شهود
شهود و مشاهده و شهادت و ديگر مشتقات اين ماده ، معنائى مترادف با رؤيت دارند . چنانكه رؤيت در ديدنهاى حسى طبيعى و بينائىهاى درونى بكار ميرود ، همانطور شهود و مشاهده و شهادت نيز در هر دو نوع ديدن استعمال ميشوند . آياتى كه در قرآن اين شناخت را بكار برده است ، متعدد است .
از آنجمله :
1 وَ اِذْ اَخَذْنا ميثاقَكُمْ لا تَسْفِكُونَ دِمائَكُمْ وَ لا تُخْرِجُونَ اَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ ثُمَّ اَقْرَرْتُمْ وَ اَنْتُمْ تَشْهَدُونَ 1 ( و در آنهنگام كه ما از شما پيمان گرفتيم كه خونهاى يكديگر را مريزيد و خودتان را از وطن و ديار خود آواره نسازيد ،
سپس شما اقرار كرديد در حاليكه ميديديد ) .
2 اَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ اِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتِ اِذْ قالَ لِبَنيهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدى . . . 2 ( يا شما شاهد بوديد كه در هنگام فرا رسيدن مرگ يعقوب كه به فرزندانش گفت : چه چيز را بعد از من خواهيد پرستيد . . . )
-----------
( 1 ) البقره آيه 84 .
-----------
( 2 ) البقره آيه 133 .
[ 68 ]
3 وَ كَذلِكَ جَعَلْناكُمْ اُمَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهيداً 1 ( و بدينسان شما را امت وسط قرار داديم ، تا شاهد براى مردم باشيد و رسول خدا شاهد براى شما باشد ) .
4 رَبَّنا آمَنَّا بِما اَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدينَ 2 ( اى پروردگار ما ، بآنچه كه نازل كردهايم ايمان آورديم و از پيامبر پيروى نموديم ، ما را از گروه شاهدان ثبت فرما ) .
5 . . . وَ تِلْكَ الْأَيَّامُ نُداوِلُها بَيْنَ النَّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا وَ يَتَّخِذَ مِنْكُمْ شُهَداءَ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمينَ 3 ( و روزگاران را در ميان مردم به جريان مىاندازيم و تا خدا كسانى را كه ايمان آوردهاند ، بداند و از شما شهودى را اتخاذ كند و خداوند ستمكاران را دوست نميدارد ) .
6 فَكَيْفَ اِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ اُمَّةٍ بِشَهيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهيداً 4 ( چگونه است آنروزى كه از هر امتى شاهدى ميآوريم و ترا بر همه آنان شاهد ميآوريم ) .
8 يا اَيُّهاَ الَّذينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامينَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ وَ لَوْ عَلى اَنْفُسِكُمْ . . . 5 ( اى مردم كه ايمان آوردهايد ، قيام كنندگان براى عدالت و شهود براى خدا باشيد ، اگر چه بر ضرر خودتان باشد ) .
8 وَ اِذْ اَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ اَشْهَدَهُمْ عَلى اَنْفُسِهِمْ اَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا اَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيامَةِ اِنَّا كُنَّا عَنْ هذا غافِلينَ 3 ( و در آنهنگام كه پروردگار تو از پشت فرزندان آدم نسل آنان را گرفته و آنان را بر خودشان شاهد قرار داد كه آيا من پروردگار شما نيستم ،
-----------
( 1 ) البقره آيه 143 الحج آيه 87 .
-----------
( 2 ) آل عمران آيه 53 .
-----------
( 3 ) آل عمران آيه 140 .
-----------
( 4 ) النساء آيه 41 و النحل آيه 89 .
-----------
( 5 ) النساء آيه 135 و المائده آيه 8 .
-----------
( 6 ) البقره آيه 53 .
[ 69 ]
آنان گفتند : بلى ، ما ديديم ، [ بپرهيزيد ] از اينكه روز قيامت بگوئيد : ما از اين امر غافل بوديم ) .
9 قالَ بَلْ رَبُّكُمْ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الَّذى فَطَرَهُنَّ وَ اَنَا عَلى ذلِكُمْ مِنَ الشَّاهِدينَ 1 ( و گفت : پروردگار شما پرورنده آسمانها و زمين است ،
خداونديكه آنها را آفريده است و من بر اين شما از شاهدانم ) .
