شرح نهج البلاغه (جعفرى) [5]
ج 5
21 و من الخطبة له عليه السّلام
متن خطبه بيست و يكم
ترجمه خطبه بيست و يكم
تفسير عمومى خطبه بيست و يكم
خاصيت اساسى روان آدمى ، پرواز سريع به هدف اعلاى زندگى است پر و بال اين مرغ ابد پرواز را نبنديد
22 و من خطبة له عليه السلام
متن خطبه بيست و دوم
ترجمه خطبه بيست و دوم
تفسير عمومى خطبه بيست و دوم
شيطان و حزب او
آنانكه دور اين شياطين جمع ميشوند
تلاش اينان براى برگرداندن ستم و انحرافات به جامعه است
موقعيتى كه امير المؤمنين عليه السلام در حادثه عثمان براى خود انتخاب كرده بود
آنجا كه پيمان شكنان انداختن جرمى بگردن انسان مبرا را وسيلهاى براى ارتكاب جرمى ديگر قرار ميدهند
داستان پيمان شكنان چه ريشههائى داشته است ؟
دعوت كننده كيست ؟ و دعوت به چه ميكند ؟
اولين و آخرين آرامشى كه حق طلبان در برابر باطلگرايان زورگو دارند
دو گروه متضاد كه يكديگر را به مرز زندگى و مرگ دعوت ميكنند
شمشير در دست انسان شناس انسان محور
شمشير در دست انسان نشناسان خود محور
آن كس از تهديد به جنگ مىهراسد كه از مرگ ميترسد
23 و من الخطبة له عليه السلام
متن خطبه بيست و سوم
تهذيب الفقراء
ترجمه خطبه بيست و سوم
تهذيب فقراء
تفسير عمومى خطبه بيست و سوم
اختلاف مردم در بهره بردارى از مواد معيشت و امتيازات
مسئله يكم
مسئله دوم
مسئله سوم
موقعيت انسانها در برابر امتيازات قانونى و غير قانونى كه نصيب بعضى از افراد ميگردد
نوع يكم امتيازات اختيارى :
نوع دوم امتياز و قدرت غير اختيارى ،
اگر تن به پستىها ندهيد بهر حال برنده خواهيد بود
احدى الحسنيين شعار الهى اسلام
مختص اساسى مال و فرزندان و عمل صالح
بعد يكم واقعيت طبيعى آنها
بعد دوم عبارتست از وسيله بودن مال و فرزندان
تقوى و ترس و هراس و بر حذر بودن از خدا يعنى چه ؟
با رياكارى و شهرت پرستى اعمال خود را تباه نسازيم
اينست منطقىترين پاسخ
مسير كاروان حق و حقيقت رو به منزلگه نهائى شهيدان و سعادتمندان ابدى و پيامبران الهى است
تحليلى در آيات فوق
تأديب اغنياء
دودمان و خويشاوندان
فايده زبان راستين كه در جامعه منعكس ميگردد ، بهتر از مالى است كه بىاختيار در دست وراث قرار ميگيرد
خواص نيكى بر خويشاوندان
1 تصفيه و تزكيه كردار
2 نمو و افزايش مال ،
3 بر طرف شدن گرفتارى
4 آسان شدن حساب در روز قيامت
5 به تأخير افتادن مرگ
6 آبادى محيط زيست
تبصره
24 و من خطبة له عليه السّلام
متن خطبه بيست و چهارم
ترجمه خطبه بيست و چهارم
تفسير عمومى خطبه بيست و چهارم
جهاد در راه خدا با تصنع و سستى ناسازگار است
از خدا بسوى خدا
راهى را پيش بگيريم كه آفريننده راه و مقصد معين كرده است
قيام هر فرد و جامعهاى بايد روبآن هدف و با آن عوامل باشد كه مربوط به آن فرد و جامعه است
قيام براى خدا با شرايط فوق بهر حال پيروز است
25 و من خطبة له عليه السّلام
متن خطبه بيست و پنجم
ترجمه خطبه بيست و پنجم
تفسير عمومى خطبه بيست و پنجم
چه كند رهبر جامعهاى كه همواره بادهاى آراء و عقايد متضاد و گوناگون در جو آن وزيدن ميگيرد ؟
اجتماع و تشكل برنده است و جدائى و گسيختگى بازنده
رهبرى بزرگترين انسان در جامعهايكه شخصيت افرادش با يك كاسه چوبين معامله ميشود
همه سطوح روانى رهبر رهبران ميشورد
يك هزار سوار كه مطيع رهبر است ، بهتر است از صدها هزار سپاهى كه هر يك از افرادش در خودرأيى غوطهور است
26 و من خطبة له عليه السّلام
متن خطبه بيست و ششم
ترجمه خطبه بيست و ششم
معاويه كيست و چه كرده است ؟ عمرو بن عاص كيست و چه كرده است ؟
عمرو بن عاص كيست ؟ و چه كرده است ؟
تفسير عمومى خطبه بيست و ششم
محمد صلّى اللّه عليه و آله تبليغ كننده رسالت الهى با كمال امانت
آياتى از قرآن مجيد درباره عمومى بودن رسالت پيامبر اسلام بر همه جهانيان ، اين همان رسالت ابراهيم است
و شما طائفه عرب داراى بدترين دين در بدترين جامعه بوديد
مقدمهاى مشروح درباره اصول تمدنها مطرح ميكنيم :
اصول تمدنها
تعريف تمدن از دو ديدگاه مختلف
ديدگاه يكم « انسان محورى » است .
ديدگاه دوم بر مبناى « قدرت محورى » در اشكال مختلف آن است .
علت اساسى سقوط تمدنها
مبانى شناخت اصول فلسفى تمدن شناسى
ما در شناخت و تفسير و تحليل تمدنها ، هم بازيگريم هم تماشاگر
راه از بين بردن يا تقليل بازيگرى ناشى از جبر طبيعت
نوع اول اصل يكم « غير مشروط » خود خواهى حيات
تعديل خود خواهىها بر اساس جبر تكنولوژى ناآگاه از عناصر تمدن واقعى نيست
خود شكنى يا تعديل خود خواهى بر اساس جبر تكنولوژى يا زير بناى قدرت پرستى ماكياولى
يا خود خواهى را بكلى طرد كنيد ، يا فلسفه ماكياولى را بپذيرد
تحليل و انتقاد از تفكرات سياسى ماكياولى
مسئله يكم « هدف وى از فلسفه موضوعه خويش »
موضوع يكم « بدست آوردن تفوق سياسى در اروپا »
موضوع دوم ماكياولى توصيه ميكند كه دولت قوى و مستقل و متمركز ايتاليائى ، بايستى از كليسا جدا شود و از آن تبعيت نكند .
مسئله دوم مرام كلى : بدبينى و طرفدارى از ظلم و استبداد و حكومت مطلقه نامحدود
موضوع يكم بدبينى ،
موضوع دوم طرفدارى از ظلم و استبداد :
موضوع سوم حكومت مطلقه نامحدود
مسئله سوم انسان موجودى است سياسى
موضوع يكم « انسان موجودى است سياسى »
موضوع دوم
مسئله چهارم زمامدار و فن زمامدارى
مسئله پنجم اخلاق و مذهب و ساير تصورات اجتماعى ، همه آلت دست زمامدار است
مسئله ششم حقوق و قانون ناشى از اراده زمامدار است ،
انتقادى از توجيه كنندگان مكتب ماكياولى
مسئله يكم « ميگويد : خاصيت حق آن است كه تا ابد زيبا و خالص بماند »
مسئله دوم
مسئله سوم
مسئله چهارم « اين كشمكش ميان حق و عمل از آغاز پيدايش اجتماعات بشرى بوده است »
قضاوت بارتلمى سانتهيلر درباره تفكرات ماكياولى
هدفگيرى نابخردانه ماكياولى ، قانون منطقى
« هدف وسيله را توجيه ميكند » را در ذهن او مختل ساخته است
كدامين هدف كدامين وسيله را توجيه ميكند ؟
قدرت به عنوان عامل سازنده
تعليم و تربيتهاى انسانساز بايد دو كار اساسى انجام بدهند :
اصل دوم غير مشروط اقتصاد
اصل سوم غير مشروط آزادى و اختيار
آزادى وسيلهايست براى بدست آوردن كمال
اصل چهارم غير مشروط ايستائى يك تمدن ، آغاز رجوع به قهقرا است
اصل پنجم غير مشروط قانون عليت
آيا با ملاحظات فوق ميتوانيد قانون عليت را در جوامع و تمدنها در همه موارد بحساب بياوريد ؟
بحثى در اصول فلسفى مشروط در تمدن شناسى
ارتباط تمدنها و تاثير و تأثر آنها از يكديگر
نظريه يكم
نظريه دوم در مقابل نظريه يكم است كه ميگويد : هيچ يك از تمدنها تحت تأثير ديگرى قرار نگرفته ،
نظريه سوم ارتباط و تأثير و تأثر در ميان تمدنها را نه بكلى نفى ميكند و نه بطور عموم براى همه تمدنها اثبات ميكند
توصيفى در حال امير المؤمنين پيش از بيعت
تنها دودمانم آماده دفاع از حق من بودند
يك معامله خسارتبار : شخصيت در برابر تورم خود طبيعى
27 و من الخطبة له عليه السّلام
متن خطبه بيست و هفتم
ترجمه خطبه بيست و هفتم
تفسير عمومى خطبه بيست و هفتم
جهاد چيست و چه ارزشى دارد ؟
مقدمهاى بر شناخت و ارزيابى تحولات
آيا دين اسلام با شمشير پيش رفته است
هدف كلى از جهاد و قتال فى سبيل اللّه
عنصر هدف
فهرست مطالب
فهرست آيات
فهرست روايات
فهرست اشخاص
فهرست مآخذ
فهرست مكانها
فهرست قبايل
