يادداشت ماهيت قيام حسينی

1 - بحث در اينست كه حادثه عاشورا چه نوع حادثه‏ای است و از چه مقوله‏
است ؟ آيا از نظر اجتماعی يك انفجار بدون هدف بود مانند بسياری از
انفجارها كه در اثر فشار ظلم و تشديد سختگيريها رخ می‏دهد و احيانا به وضع‏
موجود كمك می‏كند ، و يا يك تصميم آگاهانه و هوشيارانه نسبت به اوضاع و
احوال موجود و نسبت به آثار و نتايج اين حركت بود ؟ و در صورت دوم آيا
يك قيام و نهضت و انقلاب مقدس بود يا يك دفاع شرافتمندانه مقدس ؟
يعنی آيا هجوم بود يا دفاع ؟ آيا كاری بود كه از طرف امام شروع شد و
حكومت وقت می‏خواست آنرا سركوب كند ، و يا او از طرف حكومت وقت‏
مورد تجاوز قرار گرفت و او بجای سكوت و تسليم ، شرافتمندانه از خود
دفاع كرد ؟ به عبارت ديگر آيا چيزی از سنخ تقوا در جامعه بود و مظهر يك‏
تقوای بزرگ در حد دادن جان بود ، يا مظهر يك احسان و عصيان و قيام‏
مقدس ؟ آيا از نوع حفظ و اثبات خود بود يا از نوع نفی و انكار جبهه‏
مخالف ؟ ( 1 )

پاورقی :
1 - بلكه می‏توان گفت سه نوع ماهيت می‏توان فرض كرد : ماهيت تقوائی ،
ماهيت هجومی و قيامی ، و ماهيت پاسخگوئی به يك ندای مقدس ، كه ماهيت‏
تعاونی دارد . >

173