صورت اصلاح حكومت . ز - معلوم شد به موجب هر يك از اين عاملها امام يك وظيفه مخصوصدارد . و ضمنا معلوم شد كه به اعتبار هر يك از عاملها نهضت امام ارزشمخصوصی پيدا میكند . به موجب عامل دعوت و احتمال موفقيت كه حداكثر 50درصد است ، ارزش نهضت همينقدر است كه امام با پيدايش يك فرصتاحتمالی ، نمی نشيند و فرصت را از دست نمی دهد ، و ضمنا نظر و تز امامراجع به حكومت كه در نامه به اهل كوفه توسط مسلم و در خطبه بيضه پيدااست ، روشن میشود . و از نظر عامل بيعت كه تا آنوقت حتی مردم كوفهاعلام نصرت نكرده بودند ارزش كار امام در اين حد است كه تقاضای يكحكومت نيرومند و خونخواری را برای بيعت نمیپذيرد و حاضر میشود خونش رابريزند و بيعت نكند . به موجب اين عامل اگر حكومت كاری به او نمیداشتو از او چيزی نمی خواست ، امام هم كاری به كار آنها نداشت ، و به موجبعامل اول اگر مردم كوفه اعلام آمادگی نمیكردند ، امام ياغی نمیشد و بسا كهبيعت هم میكرد . به هر حال عامل امتناع از بيعت ، ارزش بيشتری از عاملپذيرش دعوت دارد زيرا در عامل پذيرش دعوت ، چند در صدی احتمال جان بهسلامت بردن به علاوه موفقيت در زمامداری و ساقط كردن حريف وجود دارد ولیدر عامل امتناع از بيعت در روزهايی كه شروع شد احتمال قريب به يقينكشته شدن بود . اما عامل امر به معروف و نهی از منكر كه خود امام همزياد به آن استناد كرده و در آن موارد نامی از امتناع بيعت يا پذيرشدعوت نبرده است ، از هر دو عامل اول ارزش بيشتری دارد |
