می كرد موقعيت طوری است كه اگر كشته بشود نفله نشده است .
می‏توانيم مطلب را به صورت جامعتر و كاملتری بيان كنيم : در حادثه‏
كربلا جهات زيادی هست :
1 - امام يگانه شخصيت لايق و منصوص و وارث خلافت بود . يزيد ، نالايق‏
و غاصب بود . اين جهت ميان وضع امام و وضع پدرش و فرزندانش با خلفاء
وقت مشابه بود . بايد ببينيم صرف اين جهت چه وظيفه‏ای برای امام ايجاد
می‏كند ؟
2 - آنها از امام بيعت می‏خواستند و به هيچ وجه از آن صرف نظر
نمی‏كردند . بايد ببينيم بيعت چيست و چه اثری دارد و تكليف به بيعت چه‏
وظيفه‏ای برای امام ايجاب می‏كند ؟
3 - اوضاع و احوال مسلمين از نظر اجراء حدود و موازين اسلام وضع بسيار
بدی پيدا كرده بود كه با ريشه اسلام سر و كار داشت . بايد ببينيم تكليف‏
امر به معروف كه خود امام به آن استناد می‏كرد چه وظيفه‏ای ايجاب می‏كرد ؟
4 - مردم كوفه از امام دعوت كردند و نوعی اتمام حجت شد . دعوت آنها
چه وظيفه‏ای ايجاب می‏كرد ؟
5 - آنها در آخر كار امام را مخير كردند ميان دو چيز : تسليم و يا كشته‏
شدن . اين جهت چه وظيفه‏ای را برای امام ايجاب می‏كرد ؟
اما مسئله احقيت به خلافت اگر توأم با چيز ديگر نباشد يعنی فقط شخص‏
جای خود را عوض كرده باشد و هر اندازه تفاوت هست همان است كه لازمه‏
قهری زمامداری اصلح و غير اصلح است

106