عبادت است در يك چيز است : ياد حق و غير او را از ياد بردن . قرآن‏
كريم در يك جا به اثر تربيتی و جنبه تقويتی روحی عبادت اشاره می‏كند و
می‏گويد : " نماز از كار بد و زشت باز می‏دارد " و در جای ديگر می‏گويد :
" نماز را برای اينكه به ياد من باشی به پادار " اشاره به اينكه انسان‏
كه نماز می‏خواند و در ياد خدا است همواره در ياد دارد كه ذات دانا و
بينائی مراقب او است و فراموش نمی‏كند كه خودش بنده است .
ذكر خدا و ياد خدا كه هدف عبادت است ، دل را جلا می‏دهد و صفا می‏بخشد
و آنرا آماده تجليات الهی قرار می‏دهد ، علی درباره ياد حق كه روح عبادت‏
است چنين می‏فرمايد :
« ان الله تعالی جعل الذكر جلاء للقلوب ، تسمع به بعد الوقره و تبصر به‏
بعد العشوه و تنقاد به المعائده و ما برح لله عزت آلائه فی البرهه بعد
البرهه و فی ازمان الفترات رجال ناجاهم فی فكرهم وكلمهم فی ذات عقولهم‏»
( 1 ) .
خداوند ياد خود را صيقل دلها قرار داده است ، دلها بدين وسيله از پس‏
كری ، شنوا و از پس نابينائی ، بينا و از پس سركشی و عناد ، رام‏
می‏گردند ، همواره چنين بوده و هست كه خداوند متعال در هر برهه‏ئی از زمان‏
و در زمانهائی كه پيامبری در ميان مردم نبوده است بندگانی داشته و دارد
كه در سر ضمير آنها با آنها راز می‏گويد و از راه عقلهايشان با آنان تكلم‏
می‏كند .

پاورقی :
1 - خطبه . 220

87