استفاده میكرد ، البته همانطور كه تاريخ علوم گواهی میدهد دانشمنداناسلامی روش تجربی را مانند يونانيان بكلی به دور نيفكندند ، مسلمين مبتكرو مخترع اولی روش تجربی به شمار میروند ، اروپا برخلاف آنچه معروف شدهاست مبتكر اين روش نيست بلكه دنباله رو مسلمين است . ارزش مطالعه در آثار و آيات با همه اينها يك نكته قابل تامل است و آن اينكه اهتمام عظيم قرآن بهمطالعه در مخلوقات زمينی و آسمانی ، آيا به اين صورت است كه هر گونهراه ديگر را باطل شناخته است ؟ يا قرآن همچنانكه مردم را به مطالعه "آيات " خدا دعوت كرده است به نوعی ديگر تفكر نيز دعوت كرده است ؟اساسا ارزش مطالعه در مخلوقات و آثار آفرينش از نظر كمك به معارفی كهمطلوب قرآن است و در اين كتاب بزرگ آسمانی بدانها اشاره يا تصريح شدهاست چقدر است ؟ حقيقت اين است كه ميزان كمكی كه مطالعه در آثار آفرينش میتواند بكندنسبت به مسائلی كه صريحا قرآن كريم آنها را عنوان كرده است اندك است. قرآن مسائلی در الهيات مطرح كرده كه بهيچوجه با مطالعه در طبيعت وخلقت قابل تحقيق نيست . ارزش مطالعه در آثار آفرينش اين قدر است كه به روشنی ثابت میكندقوه مدبر و حكيم و عليمی جهان را |