شاهكار را میتوان پيدا كرد كه به اندازه نهج البلاغه متنوع باشد ؟ !سخن نماينده روح است ، سخن هر كس به همان دنيايی تعلق دارد كه روحگويندهاش به آنجا تعلق دارد ، طبعا سخنی كه به چندين دنيا تعلق داردنشانه روحيهای است كه در انحصار يك دنيای بخصوص نيست . و چون روح علیمحدود به دنيای خاصی نيست ، در همه دنياها و جهانها حضور دارد ، و بهاصطلاح عرفا ، " انسان كامل " و " كون جامع " و " جامع همه حضرات "و دارنده همه مراتب است ، سخنش نيز به دنيای خاص محدود نيست . ازامتيازات سخن علی اينست كه به اصطلاح شايع عصر ما چند بعدی است نه يكبعدی . خاصيت همه جانبه بودن سخن علی و روح علی مطلبی نيست كه تازه كشف شدهباشد ، مطلبی است كه حداقل از هزار سال پيش اعجابها را بر میانگيختهاست . سيد رضی كه به هزار سال پيش تعلق دارد ، متوجه اين نكته و شيفتهآن است ، میگويد : " از عجايب علی كه منحصر به خود اوست و احدی با او در اين جهتشريك نيست اينست كه وقتی انسان در آن گونه سخنانش كه در زهد و موعظهو تنبه است تامل میكند ، و موقتا از ياد میبرد كه گوينده اين سخن ، خود، شخصيت اجتماعی عظيمی داشته و فرمانش همه جا نافذ و مالك الرقاب عصرخويش بوده است ، شك نمیكند كه اين سخن از آن كسی |