مردم و موقع شايسته و ممتاز آنها در برابر حكمران و اينكه مقام واقعیحكمران امانتداری و نگهبانی حقوق مردم است غفلت نشده بلكه سخت بدانتوجه شده است . در منطق اين كتاب شريف ، امام و حكمران ، امين و پاسبان حقوق مردم ومسؤول در برابر آنها است ، از اين دو حكمران و مردم اگر بنا است يكیبرای ديگری باشد ، اين حكمران است كه برای توده محكوم است ، نه تودهمحكوم برای حكمران ، سعدی همين معنی را بيان كرده آنجا كه گفته است :
| گوسفند از برای چوپان نيست |
| بلكه چوپان برای خدمت او است |
واژه " رعيت " علی رغم مفهوم منفوری كه تدريجا در زبان فارسی به خودگرفته است ، مفهومی زيبا و انسانی داشته است . استعمال كلمه " راعی "را در مورد " حكمران " و كلمه " رعيت " را در مورد " توده محكوم "اولين مرتبه در كلمات رسول اكرم و سپس به وفور در كلمات علی ( ع )میبينيم . اين لغت از ماده " رعی " است كه به معنی حفظ و نگهبانی است ، بهمردم از آن جهت كلمه " رعيت " اطلاق شده است كه حكمران عهده دار حفظو نگهبانی جان و مال و حقوق و آزاديهای آنها است . حديث جامعی از نظر مفهوم اين كلمه وارد شده است ، رسول اكرم ( ص )فرمود :
