مردم و موقع شايسته و ممتاز آنها در برابر حكمران و اينكه مقام واقعی حكمران امانتداری و نگهبانی حقوق مردم است غفلت نشده بلكه سخت بدان توجه شده است . در منطق اين كتاب شريف ، امام و حكمران ، امين و پاسبان حقوق مردم و مسؤول در برابر آنها است ، از اين دو حكمران و مردم اگر بنا است يكی برای ديگری باشد ، اين حكمران است كه برای توده محكوم است ، نه توده محكوم برای حكمران ، سعدی همين معنی را بيان كرده آنجا كه گفته است :
گرفته است ، مفهومی زيبا و انسانی داشته است . استعمال كلمه " راعی " را در مورد " حكمران " و كلمه " رعيت " را در مورد " توده محكوم " اولين مرتبه در كلمات رسول اكرم و سپس به وفور در كلمات علی ( ع ) میبينيم . اين لغت از ماده " رعی " است كه به معنی حفظ و نگهبانی است ، به مردم از آن جهت كلمه " رعيت " اطلاق شده است كه حكمران عهده دار حفظ و نگهبانی جان و مال و حقوق و آزاديهای آنها است . حديث جامعی از نظر مفهوم اين كلمه وارد شده است ، رسول اكرم ( ص ) فرمود : |