وظايف خطيب

روايتی كه ديشب از حضرت رضا ( ع ) خواندم وظيفه خطيب را در سه قسمت‏
بيان كرده بود ، در قسمت اول فرمود : « انما جعلت الخطبة يوم الجمعة لان‏
الجمعة مشهد عام فاراد ان يكون لللامير سبب الی موعظتهم و ترغيبهم فی‏
الطاعة و ترهيبهم من المعصية » يعنی در روز جمعه همه حاضر می‏شوند و يك‏
مجمع عمومی از مسلمانان تشكيل می‏گردد . اسلام می‏خواهد كه اين برای پيشوا و
زعيم مسلمين وسيله‏ای باشد كه مردم را موعظه كند ، به طاعت خدا تشويق و
از گناهان بر حذر دارد .

موعظه

يكی از وظائف خطابه و منبر ، موعظه است . موعظه همانطور كه ديشب‏
عرض كردم كلامی است كه به دل نرمی و رقت می‏دهد ، قسوت را از دل می‏برد
، خشم و شهوت را فرو می‏نشاند ، هواهای نفسانی را تسكين می‏دهد ، به دل‏
صفا و جلا می‏دهد . هيچكس نيست كه از موعظه بی‏نياز باشد و هيچ جامعه‏ای هم‏
نيست كه احتياج به موعظه نداشته باشد . موعظه واقعی كه راستی در دل اثر
كند جز به وسيله دين ممكن نيست . مواعظ دين است كه می‏تواند بر روی دلها
اثر بگذارد و به دلها خشوع بدهد . البته گذشته از اينكه موعظه بايد از
زبان دين گفته شود خود واعظ نيز بايد از سخنان خود متأثر باشد و از دل‏
موعظه كند .
هيچ فردی از موعظه بی‏نياز نيست . ممكن است فردی از تعليم شخص ديگری‏
بی‏نياز باشد اما از موعظه او بی‏نياز نيست . زيرا دانستن ، يك

260