مؤمنين و پيروان اسلام را اينطور وصف می‏كند : دعوت حق را اجابت می‏كنند
، نماز را بپا می‏دارند ، كار خود را با شور و همفكری انجام می‏دهند ، و از
آنچه به آنها عنايت كرده‏ايم انفاق می‏كنند . پس ، از نظر اسلام همفكری و
تبادل نظر يكی از اصول زندگی اهل ايمان و پيروان اسلام است .
در نهج‏البلاغه می‏فرمايد : « و اعلموا ان عباد الله المستحفظين علمه‏
يصونون مصونه و يفجرون عيونه ، يتواصلون بالولاية و يتلاقون بالمحبه ، و
يتساقون بكأس روية و يصدرون برية » ( 1 ) . يعنی بدانيد كه آن دسته از
بندگان خدا كه علم خدا به آنها سپرده شده ، سر خدا را نگه می‏داند و
چشمه‏های او را جاری می‏سازند يعنی چشمه‏های علم را به روی مردم باز می‏كنند
، با يكديگر رابطه دوستی و عواطف محبت‏آميز دارند ، با گرمی و بشاشت و
محبت با يكديگر ملاقات می‏كنند و يكديگر را از جام اندوخته‏های علمی و
فكری خود سيراب می‏نمايند ، اين يكی از جام اندوخته‏های فكر خود و نظر خود
به آن يكی می‏دهد و آن يكی به اين يكی . در نتيجه همه سيراب و ارضاء شده‏
بيرون می‏روند .
اگر شورای علمی در فقاهت پيدا شود و اصل تبادل نظر به طور كامل جامه‏
عمل بپوشد گذشته از ترقی و تكاملی كه در فقه پيدا می‏شود بسياری از اختلاف‏
فتواها از بين می‏رود .
چاره‏ای نيست ، اگر مدعی هستيم كه فقه ما نيز يكی از علوم واقعی دنيا
است بايد از اسلوبهائی كه در ساير علوم پيروی می‏شود پيروی كنيم .

پاورقی :
1 - نهج‏البلاغه ، خطبه . 212

127