اين محبت و علاقه ، امر به معروف و نهی از منكر است . لازمه امر به‏
معروف و نهی از منكر ، قيام بندگان است به وظيفه عبادت و خضوع نسبت‏
به پروردگار يعنی نماز ، و قيام به وظيفه كمك و دستگيری از فقرا يعنی‏
زكات ، و بالاخره لازمه امر به معروف و نهی از منكر اطاعت خدا و رسول و
زنده شدن همه دستورهای دينی است . لازمه همه اينها اين است كه رحمتهای‏
بی‏پايان خداوند قادر غالب كه كارهای خود را بر سنت حكيمانه اجرا می‏كند
شامل حال می‏گردد .
در حديث است كه امام باقر ( ع ) درباره امر به معروف و نهی از منكر
می‏فرمايد : « بها تقام الفرائض ، و تأمن المذاهب و تحل المكاسب ، و
ترد المظالم ، و تعمر الارض ، و ينتصف من الاعداء ، و يستقيم الامر » (1).
يعنی به وسيله اين اصل ، ساير دستورها زنده می‏شود ، راهها امن می‏گردد ،
كسبها حلال می‏شود ، مظالم به صاحبان اصلی برگردانده می‏شود ، زمين آباد
می‏گردد ، از دشمنان انتقام گرفته می‏شود ، كارها رو به راه می‏شود .
وقتی انسان از طرفی به اين دستورها و راهنمائيها رجوع می‏كند و از طرفی‏
هم می‏بيند در يك دوره‏هائی كم و بيش مسلمين عمل كرده و استفاده كرده‏اند
، و از طرف ديگر وضع حاضر خودمان را می‏بيند، بی‏نهايت دچار تأسف می‏شود.
من نمی‏گويم كه آنچه در گذشته به نام دائره حسبه بوده يك چيز بی‏عيب و
نقصی بوده و منظور شارع اسلام را كاملا تأمين می‏كرده . من گذشته را با
امروز مقايسه می‏كنم و می‏بينم كه چقدر ما عقب رفته‏ايم .
امروز گذشته از اينكه چنين قدرتی به هيچ شكلی برای امر به معروف‏

پاورقی :
1 - فروع كافی‏ج 5 ص . 56

77