مسائلی كه فقها طرح میكنند معمولا فقهاء - و همچنين غير فقهاء كه احيانا وارد اين مطلب شدهاند -بحث خود را در چند قسمت قرار میدهند . من نمیخواهم وارد آن قسمتها بشوم. به طور اشاره و فهرست آنها را ذكر میكنم : يكی بيان آيات زيادی كه در قرآن مجيد در اين باب است و اخبار بسياریكه از رسول اكرم ( ص ) و يا ائمه طاهرين ( ع ) در اين باب رسيده كه بهقول شهيد ثانی كمر را میشكند . ديگر بحثی است در معنای معروف و منكر و تعريف آنها . و احيانا بهمناسبت معنای معروف و منكر ، بعضی از فقهاء وارد بحث معروف كلامی حسنو قبح عقلی شدهاند . ديگر اينكه آيا امر به معروف و نهی از منكر واجب عينی است يا واجبكفائی ؟ ديگر اينكه شرايط وجوب امر به معروف و نهی از منكر چيست ؟ چون هرتكليفی و امر و نهيی شرائطی دارد . علاوه بر شرائط عامه مشهور از عقل وبلوغ و قدرت و حتی علم - به يك اعتبار - كه هر تكليفی مشروط به اينامور است ، هر تكليف بخصوصی ممكن است شرائط مخصوص به خود داشته باشد. آيا امر به معروف و نهی از منكر نيز به سهم خود شرائط مخصوصی دارند يانه ؟ معمولا فقهاء چهار شرط ذكر میكنند : يكی علم و معرفت ، ديگر احتمال اثرو نتيجه ، سوم نبودن ضرر و به تعبير بعضی از فقهاء مترتب نشدن مفسده ،چهارم ادامه و اصرار متخلف ، يعنی آنكس كه معروف را |
