بود [ تا روشن شود كه مقصود ما ] عيب و سلامت مربوط به جسم نيست ،
نمی‏خواهيم بحث پزشكی كنيم كه انسانی صد درصد سالم است كه اگر برود "
چكاپ " كند ، معلوم می‏شود همه جهازات بدنش سالم است ، اين بحث به‏
ما مربوط نيست ، ما اساسا به بدن ، كاری نداريم .
پس واقعا ممكن است انسان از نظر روانی ، بيمار و معيوب باشد ،
همچنانكه ممكن است از اين نظر سالم باشد . قرآن اين اصل را پذيرفته است‏
، می‏فرمايد : " « فی قلوبهم مرض فزادهم الله مرضا »" ( 1 ) در دل و
روحشان بيماری است ، نمی‏فرمايد مثلا چشمشان بيمار است . قلبی كه قرآن‏
می‏گويد غير از قلب پزشكی‏ای است كه [ برای درمان آن ] لازم است به طبيب‏
قلب مراجعه كنيم . " قلب " در قرآن يعنی همان روح و روان انسان .
درباره قرآن می‏فرمايد : " « و ننزل من القران ما هو شفاء و رحمة
للمؤمنين »" ( 2 ) ما قرآن را برای شفا و رحمت ، برای مؤمنين فرستاديم‏
. قرآن ، شفای مؤمنين است .
اميرالمؤمنين می‏فرمايد : " « الا و ان من البلاء الفاقة » " از جمله‏
بلايا و شدايد فقر است " « و اشد من الفاقة مرض البدن » " و از فقر
بدتر ، مريضی بدن است " « و اشد من مرض البدن مرض القلب » " ( 3 )
و از بيماری تن بدتر و شديدتر ، بيماری دل و قلب انسان است .
يكی از برنامه‏های قرآن ، ساختن انسان سالم است و ماقبل از

پاورقی :
. 1 سوره بقره ، آيه . 10
. 2 سوره اسراء ، آيه . 82
. 3 نهج‏البلاغه ، حكمت . 388

25