ارزشها . حال كدام انسان ، انسان كامل است ، او كه فقط عابد محض است ؟او كه فقط آزاده محض است ؟ او كه فقط عاشق محض است ؟ او كه فقط عاقلمحض است ؟ نه ، هيچكدام " انسان كامل " نيست ، انسان كامل آن انسانیاست كه " همه اين ارزشها " ، " در حد اعلی " و " هماهنگ با يكديگر" در او رشد كرده باشد . علی ( ع ) چنين انسانی است . جامعيت نهجالبلاغه نهجالبلاغه - كه من نمیتوانم بگويم كتاب علی است ( 1 ) - چگونه كتابیاست ؟ در نهجالبلاغه عناصر گوناگون را میبينيد . وقتی انسان نهجالبلاغه رامطالعه میكند ، گاهی خيال میكند بوعلی سيناست كه دارد حرف میزند ، يكجای ديگر را كه مطالعه میكند ، خيال میكند ملای رومی يا محی الدين عربیاست كه دارد حرف میزند ، جای ديگرش را كه مطالعه میكند ، میبيند يكمردپاورقی : . 1 چون معالاسف انتخابی است كه سيد رضی از قسمتهايی از سخناناميرالمؤمنين كرده است . سيد رضی كه مردی اديب بوده ، فقط میتوانسته بايك جنبه از نهجالبلاغه تماس بگيرد [ يعنی ] شاهكارهای ادبی كلاماميرالمؤمنين را انتخاب كرده است . آنچه كه الان در نهجالبلاغه هست درحدود دويست و بيست و نه خطبه است ، در صورتی كه مسعودی صاحب مروجالذهب كه صدسال قبل از سيد رضی بوده چون در متن مروج الذهب ، گاهیمینويسد الان سال 333 است میگويد : " الان در حدود چهارصد و هشتاد خطبهاز علی ( ع ) در دست مردم است " . [ با اين وصف ] چطور بعضی میگويندكه نهجالبلاغه بعد از سيدرضی پيدا شده است ؟ ! |
