و عصبانی شد كه صورت مباركش قرمز شد و لمعان ( 1 ) پيدا كرد و فرمود :« من لا يرحم لا يرحم » ( 2 ) آن كه نسبت به ديگری رحم نداشته باشد ، خداهم به او رحم نخواهد كرد . بنا به نقل ديگری فرمود : اگر خدا رحم را ازدل تو كنده است ، من چه كنم ؟ ! در اين زمينه اخبار و روايات و احاديث زيادی داريم . زندگی اميرالمؤمنين ( ع ) خود بهترين نمونه است و علی ( ع ) اساسا مجسمه رحمتو مهربانی است ، در مقابل ضعيف كه قرار میگيرد ، دريای رحمت و محبتعلی ( ع ) به جوش میآيد . عواطف انسانی در غرب من در جلسه گذشته راجع به روحيه شرقی و غربی بحث كردم و گفتم كه اساساعمق روحيه غربيها قساوت است و مردمان قسی القلبی هستند . البته خودغربيها هم اين مطلب را قبول دارند و اين نوع عواطف ، محبتها ، احسانهاو گذشتها را خصلتهای شرقی مینامند . حتی محبت پدر نسبت به فرزندان خودو فرزندان نسبت به پدر يا مادر و همچنين برادر نسبت به برادر يا خواهر، و خواهر نسبت به خواهر ، در بين آنها خيلی كم وجود دارد . شرقيها اين[ مطلب ] را احساس كرده ، میگويند عواطف انسانی فقط در مشرق زمين وجوددارد و زندگی در مغرب زمين بسيار خشك است و در آنجا عدالتپاورقی : . 1 [ به معنای تغير ] . . 2 جامعالصغير ، ج 2 ، ص . 183 |