آيا دين اسلام با شمشير پيش رفته است
شايد همه ما اين اتهام را درباره پيشرفت اسلام شنيدهايم كه اسلام به زور شمشير گسترش يافته است و اگر شمشير در كار نبود اسلام در همان شبه جزيره عربستان رو به جمود تدريجى ميرفت و از تاريخ مكتبها و عقايد كنار ميرفت . ما سؤالاتى براى اين تهمت پيشهگان مطرح ميكنيم :
1 اين شمشيرى را كه در شبه جزيره عربستان كشف كردهايد ، آيا از نظر كميت و كيفيت ميتوانيد براى ما تفسير نماييد ؟ هيچ مورخ و باستان شناسى نتوانسته است در عربستان شمشيرى را سراغ بدهد كه داراى آن قدرت باشد كه به رخ امپراطورهاى آن زمان كشيده شود . چند عدد شمشير و نيزه و تير و كمان را ياراى مقاومت در برابر اسلحه ممتاز امپراطوران ايران و رم نبوده است . هيچ
[ 274 ]
مورخ آگاهى سراغ فنون و اسلحه سپاهيگرى را در عربستان نداده است .
2 آيا پاى يكنفر سرباز مسلمان به اندونزى رسيده است ، اين نود يا صد ميليون مسلمان در اندونزى از زمين مانند قارچ روييده ، يا از آسمان باريده است ؟ آيا يك شمشير اسلامى به چين وارد شده است كه اسلام را بزور تحميل مردم چين نمايد ؟ اين سى يا بيست و پنج ميليون مسلمان در چين از كجا روييدهاند ؟ آيا گسترش اسلام در شبه قاره هند ، بجز نقاط بسيار محدودى كه در زمان غزنويان با جنگ فتح شده است ، مستند به شمشير بوده است ؟
همچنين باستثناى شهرهاى بسيار اندك در افريقا آنهمه گسترش روز افزون اسلام مستند به تير و كمان مسلمانان بوده است ؟
3 هنگاميكه مغول دنياى آن روز را مورد تاخت و تاز قرار ميدهد و همه اقوام و ملل را بخاك و خون ميكشد و جوامع اسلامى را تار و مار ميسازد ،
به چه دليل تدريجا اسلام را مىپذيرد و ابعادى از تمدن اسلامى را بوجود مىآورد ؟ مگر شمشير دست مغول نبود ؟ مگر مسلمانان زير پاى مغول تار و مار نشده بودند ؟
4 كاربرد شمشير ، تسلط موقتى است كه محدود به ادامه زور بازو و برندگى آن است ، شمشير جز به كالبد مادى آدمى راهى ندارد . منطقه ممنوعه شخصيتهاى رشد يافته انسانها محكمتر از آنست كه تير و نيزه و شمشير و اتم هيدرژن بتواند آن را باز كند و بدرون آن راه بيابد .
هيچ عقيده و ايدهاى را نميتوان با لبه شمشير به سطوح عميق روان آدميان تحميل نمود . براى پذيرش يك عقيده ، مخصوصا براى ايمان به مكتبى متشكل از انواعى عقايد كه همه ابعاد آدمى را تحريك ميكند و آنها را به فعليت ميرساند ، آگاهى و آزادى كامل براى شخصيت لازم است . مگر در امتداد تاريخ هزاران اقوام و ملل بر روى همديگر شمشير نكشيدهاند ، در هيچ دوران و هيچ جامعهاى ديده نشده است كه پيروزمندان بتوانند عقايد خود را بر شكست
[ 275 ]
خوردگان تحميل نمايند ، مگر اينكه نخست بر شخصيتهاى آنان شكست وارد بسازند و اين حقيقت را هم ميدانيم كه چنانكه شخصيتهاى ناتوان بوسيله شمشير از پاى در ميآيند ، همچنان با فريبكاريهاى شهوانى و حيلهگريهاى ماكياولى و ايجاد سستى در ارادهها و مات كردن رنگ عقايد نيز شخصيتها را ميتوان با شكست مواجه ساخت ، چنانكه در اسپانيا اتفاق افتاد . هيچ محققى آگاه با نظر به منابع اصلى اسلام و انديشه و رفتار پيامبر اسلام ، نميتواند كمترين دليل و شاهدى براى اثبات شخصيت شكنى و ببازى گرفتن ارزشهاى اصيل انسانى بوسيله پيامبر ، بياورد .
5 در كتاب آسمانى اسلام كه قرآن ناميده ميشود ، اين آيه وجود دارد :
اِنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ اَوْ فَسادٍ فىِ الأَرْضِ فَكَاَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَميعاً وَ مَنْ اَحْياها فَكَأَنَّما اَحْيَا النَّاسَ جَميعاً 1 ( قطعا چنين است كه هر كس انسانى را بدون عنوان قصاص و بدون فساد در زمين بكشد ، مانند آن است كه همه مردم را كشته است و هر كس انسانى را احياء نمايد ، مانند آن است كه همه مردم را احياء كرده است ) آيا ميتوان ملل و اقوام آن دوران را متهم به حماقت بىنهايت نموده و بگوئيم : با اينكه آنان اين ماده را در قانون اسلام در دست محمد بن عبد اللّه « ص » ميديدند و با اينحال سر در برابر شمشير وى فرود ميآوردند ؟ آنان به آسانى ميتوانستند پيامبر را با همين آيه محكوم بسازند و بگويند : اين آيه فعاليت شمشير را در اعضاى انسانها ممنوع نموده است ، تو چه ميكنى ؟ بنابر اين مسائل پنجگانه ، بايستى تهمتگران متحمل زحمت شده تن به اسلام شناسى واقعى بدهند و ريشههاى اصلى نفوذ و گسترش اسلام را در جوامع بشرى درك كنند .
-----------
( 1 ) المائده آيه 32
[ 276 ]
چنين اسلام شناسى بطور قطع اين نتيجه را در بر خواهد داشت كه اولا آورنده آن با كمال خلوص و صميميت ، از همه امتيازات دنيوى كه در آنروز اشراف و اعيان شبه جزيره عربستان در اختيارش ميگذاشتند ، صرف نظر كرده است و با كمال اعتقاد و ايمان جزمى جان خود و نزديكانش را در حدود هشتاد بار در جنگ و دفاع به مرز زندگى و مرگ كشيده است . ثانيا محتواى مكتبى كه آورده ، ساده و خردمندانه و بىپيچ و خم و بىمعما است . اين مكتب داراى اصولى فطرى ، تكاليفى ساده و سازگار با قدرت آدمى و شكوفا كننده دو بعد مادى و معنوى انسان است . با اين دو موضوع بوده است كه ماداميكه گردانندگان اسلام با عرضه متن آن ، با جوامع بشرى روياروى قرار ميگرفتند ،
موفق به گسترش دادن اسلام بودند .
