دانستن خداوند است از صفات اجسام و از مغايرت ذات با صفات ، و اماجبر به معنی مجبور بودن و اختيار نداشتن انسان در كارها است ، چون يكیاز فروع اصل عدل ، اختيار است و از فروع انكار عدل ، جبر است . مقصوداز تشبيه يعنی خدا را شبيه ممكنات دانستن و صفات ممكنات را برای خدادانستن . مبانی اوليه حقوق اسلامی به هر حال ، مطابق مسلك عدليه كه شيعه نيز اهل اين مسلك است ، بلكهركن اصلی اين مسلك است اسلام يك سلسله مبانی حقوقی دارد و در اين زمينهاصولی دارد و قوانين خود را براساس آن اصول و مبانی وضع كرده است ، وچون عدالت عبارت است از " إعطاء كل ذی حق حقه " يعنی رساندن هر حقیبه صاحبش ، بايد ببينيم مطابق اصولی كه از قرآن كريم و دستور پيشواياندين استنباط میشود مبانی اولی حقوق اسلامی چيست ؟ چطور میشود كه بينانسان و بين يك شیء ديگر علاقه خاصی پيدا میشود كه نام آن حق است ، واگر كسی آن چيز را از دست او بگيرد گفته میشود حق او را از او سلب كرده؟ موجد اين علاقه چيست ؟ گفتم موجد اين علاقه چيست . موجد يعنی به وجود آورنده ، يعنی علت وسبب . نظام عالم نظام علت و معلول و سبب و مسبب است . موجد ، ياعلت يا سبب يا هر اسمی میخواهيد رويش بگذاريد بر دو قسم است : يافاعلی است يا غايی . يعنی چيزی كه سبب به وجود آمدن چيزی میشود يا ازآن جهت است كه فاعل او و كننده |