²وإن ا×فاق قد أغامت ، و المحجة قد تنكرت »" افقها را ابرو و مه گرفتهو خورشيد در پشت ابرها مانده ، كارهايی شده و تثبيت گشته . اشخاصی دراين تاريخ كوتاه كه از عمر اسلام میگذرد به صورت بت در آمدهاند ، بر همزدن روش آنها بسيار دشوار است . آنگاه برای اينكه با اين مردم ، كه امروز با اصرار از او میخواهندخلافت را بپذيرد ، اتمام حجت كند ، فرمود : " « و اعلموا أنیإن أجبتكمركبت بكم ما أعلم » " ( 1 ) بدانيد اگر من اين دعوت را پذيرفتم ، آنطور كه خودم میدانم و میفهمم و طبق برنامهای كه خودم دارم عمل میكنم و بهحرف و توصيه احدی هم گوش نخواهم كرد . بلی اگر مرا به حال خود واگذاريدو مسؤوليت حكومت و خلافت را برعهده من نگذاريد ، من معذورم و مثل گذشتهحكم يك مشاور خواهم داشت . قطايع عثمان راجع به قطايع عثمان ، يعنی اراضیای كه متعلق به عامه مسلمين است وعثمان آنها را در تيول اشخاص قرار داده بود ، فرمود : " « و الله لووجدته قد تزوج به النساء ، و ملك به الاماء لرددته » " به خدا قسمزمينهايی كه متعلق به عامه مسلمين است و عثمان به اين و آن داده پسخواهم گرفت هر چند آنها را مهر زنانشان قرار داده باشند يا با آنهاكنيزكانی خريده باشند .پاورقی : . 1 نهج البلاغة ، خطبه . 91 |