از همه در و ديوار جهانى كه در آن زندگى ميكنيم ، فرياد هشدار شنيده ميشود
مرا در منزل جانان چه امن عيش چون هر دم
جرس فرياد ميدارد كه بربنديد محملها
هشدار ، كه زندگى بسرعت ميگذرد و حتى يك لحظه توقف براى اين جويبار امكان ندارد .
[ 9 ]
هشدار ، كه لحظهاى كه وجود ما از آن عبور كرده يا بر وجود ما گذشته است ، احتمال بازگشت ندارد . آرزوى برگردانيدن لحظات سپرى شده عمر ،
چنانست كه آرزوى برگردانيدن عقربك بزرگ كيهانى را در سر بپرورانيم .
هشدار ، كه ساليان عمر ما با گذشت بى سر و صداى خود ، قدرت و زيبائى و لذايذ را تدريجا از دست ما مىربايد و ما را روانه حاشيه طبيعت ميسازد ،
تا آنگاه كه آشنائى ما با طبيعت به بيگانگى از آن مبدل گردد و احساس غربت ،
اين آشيانه زيبا را براى ما نا مأنوس بنمايد . حركت از متن طبيعت به كنارههاى آن ، همراه با آگاهى به گسيخته شدن و دورى از متن طبيعت انجام نميشود ،
بلكه انسان بطور تدريجى و نا محسوس ارتباطات خوشايند و مثبت خود را با متن طبيعت از دست ميدهد ، اين گسيخته شدن و حركت به كنارههاى طبيعت بآن معنى نيست كه طبيعت بطور عينى متنى دارد و كناره يا حاشيهاى ، بلكه مقصود دگرگونى تدريجى موجوديت آدمى است كه كم كم و بطور نامحسوس قدرتها و زيبائىها و لذايذ متنوعى را كه در زندگانى در حال ارتباط با طبيعت داشت ، از دست ميدهد . مثلا در فصل بهار كه سر تا سر وجودش را نعشه و احساس لذت و سبكى فرا ميگرفت ، براى او با فصل خزان كه گلها ريخته و برگهاى پر طراوت درختان سرسبزى خود را از دست داده و چمنها به بيابان خشك تبديل ميگردد ، تفاوتى ندارد .
لذت خوراكىها و عمل جنسى و هيجانهاى عاطفى كه با ديدن عوامل تحريك عواطف مانند فرزندان ميجوشيد ، همه و همه به خاموشى و نابودى مىگرايد .
مولوى در توصيف اين خزيدن به كناره طبيعت را چنين توصيف ميكند :
پيش از آن كايام پيرى در رسد
گردنت بندد به حبل من مسد
خاك شوره گردد و ريزان و سست
هرگز از شوره نبات خوش نرست
آب زور و آب شهوت منقطع
او ز خويش و ديگران نا منتفع
[ 10 ]
ابروان چون پار دم زير آمده
چشم را نم آمده تارى شده
از تشنج رو چو پشت سوسمار
رفته نطق و طعم و دندانها زكار
پشت دو تا گشته دل سست و طپان
تن ضعيف و دست و پا چون ريسمان
بر سر ره زاد كم مركوب سست
غم قوى و دل تنك تن نا درست
خانه ويران كار بىسامان شده
دل ز افغان همچو ناى انبان شده
عمر ضايع سعى باطل راه دور
نفس كاهل دل سيه جان نا صبور
موى بر سر همچو برف از بيم مرگ
جمله اعضا لرز لرزان همچو برگ
روز بى گه لاشه لنگ و ره دراز
كارگه ويران عمل رفته ز ساز
از اين جريان طبيعى عمومى اين حقيقت را درك مىكنيم كه آن حالت ثبات و سكونى كه روان آدمى در اين زندگانى احساس ميكند و در عين حركت جدى و پر شتاب ، اين دنيا را براى خود جايگاه توقف تلقى ميكند ، خيالى بيش نيست . بنظر ميرسد كه :
ذهن انسان ثبات و جاودانگى را كه در طبيعت روح است ، بطور نا آگاه از طبيعت روح ميگيرد و آن را بحيات مستند ميسازد و در نتيجه گذشت زمان و زوال تدريجى عمر براى او بطور جدى منظور نميگردد و در محاسبات زندگى وى داخل نميشود . فقط موقعى حركت جدى و گذشت زمان براى آدمى با اهميت مطرح ميشود كه جوشش حيات كاهش خود را آغاز مينمايد و باصطلاح دوران خزيدن به كناره طبيعت شروع ميگردد . 9 ، 10 فانّ اللّه سبحانه لم يخلقكم عبثا و لم يترككم سدى ( قطعا خداوند سبحان شما را عبث نيافريده و شما را بيهوده رها نساخته است )
[ 11 ]
