تفكر اسلامی درباره جامعه و تاريخ - كه ما از آن جهت كه به يكديگرمربوط اند و بعلاوه میخواهيم به اختصار درباره آن بحث كنيم آنها را دريك فصل قرار میدهيم - از اهميت ويژهای برخوردار است كه شايسته مطالعهو تحقيق است و مانند بسياری از تعليمات ديگر اسلامی نشانه عمق و ژرفايیاين تعليمات است . البته ما از مسائل مربوط به جامعه و تاريخ آن اندازهطرح میكنيم كه فكر میكنيم در شناخت ايدئولوژی اسلام ضرورت دارد .از جامعه آغاز میكنيم و سپس به تاريخ میپردازيم . مسائل جامعهاينهاست : . 1 جامعه چيست ؟ . 2 آيا انسان بالطبع اجتماعی است ؟ . 3 آيا فرد اصيل است و جامعه انتزاعی ، يا برعكس جامعه اصيل است وفرد انتز اعی ، يا شق سوم در كار است ؟ . 4 جامعه و سنت . . 5 آيا فرد در برابر جامعه و محيط اجتماعی مجبور است يا مختار ؟. 6 جامعه در تقسيمات اوليه خود به چه نهادها و چه قطبها و چهگروههايی تقسيم میشود ؟ . 7 آيا جامعههای انسانی مطلقا دارای يك ماهيت و يك نوعيتاند واختلافات آنها از قبيل اختلافات افراد يك نوع است و يا برحسب اختلافمنطقهها و شرايط زمانی و مكانی و درجه فرهنگها و تمدنها انواع متعدد وماهيتهای مختلف میگردند و طبعا جامعهشناسيهای متعدد میيابند و هر نوع ازيك ايدئولوژی خاص |