اجبارا میخواهند تاريخ گذشته را با ماديت تاريخ توجيه كنند - میخواند ، از توجيه و تأويلهای حضرات سخت دچار شگفتی میشود . مثلا در كتاب تاريخ جهان . . . ( 1 ) . 2 تجديد نظر پايهگذاران ساير بنيادها را " روبنا " میخواند . نفس اين تعبير كافی است كه تبعيت و وابستگی يكطرفه ساير بنيادها را بر بنياد اقتصادی روشن نمايد . بعلاوه ماركس در بسياری از بياناتخود كه در گذشته نقل كرديم تصريح میكند كه تأثير و وابستگی يك طرفه است ، يعنی عوامل اقتصادی عوامل تأثير كننده هستند و ساير شؤون اجتماعی متأثر شونده ، عوامل اقتصادی بالاستقلال عمل میكنند و عوامل ديگر وابسته هستند . حقيقت اين است كه خواه آنكه ماركس چنين تصريحی كرده بود يا نكرده بود ، نظريات خاص ماركس در مورد تقدم ماده بر روح ، تقدم نيازهای مادی بر نيازهای معنوی ، تقدم جامعهشناسی انسان بر روانشناسی او ، تقدم كار بر انديشه همين نظر را ايجاب میكرد . پاورقی : |
