به اينكه انسان علت ايجابی و ايجادی كار است و كار علت اعدادی وامكانی انسان ، پس انسان بر كار مقدم است نه كار بر انسان . . 4 تقدم وجود اجتماعی انسان بر وجود فردی او ، و به عبارت ديگر ، اصل تقدم جامعه شناسی انسان بر روانشناسی او : انسان از نظر زيستی كاملترين حيوانات است ، استعداد نوعی تكامل داردكه تكامل انسانی ناميده میشود . انسان از شخصيت خاصی برخوردار میشود كهابعاد انسانی وجود او را تشكيل میدهد ، در اثريك سلسله تجارب و آموزشهابعد فكری و فلسفی و علمی پيدا میكند ، و تحت تأثير يك سلسله عوامل ديگربعدی ديگر میيابد كه از آن به " بعد اخلاقی " تعبير میكنيم . در اين بعداست كه ارزش میآفريند ، " بايد " و " نبايد " اخلاقی خلق میكند ، وهمچنين است بعد هنری و بعد مذهبی . انسان در بعد فكری و فلسفی خود يكسلسله اصول و مبادی فكری پيدا میكند كه پايه و اساس انديشه او به شمارمیرود ، همچنانكه در ارزيابيهای اخلاقی و اجتماعی خود به يك سلسلهارزشهای مطلق ونيمه مطلق میرسد . همه اينها ابعاد انسانی وجود انسان راتشكيل میدهد . ابعاد انسانی يكسره معلول عوامل اجتماعی است . انسان در آغاز تولدفاقد همه اين ابعاد است ، تنها يك ماده خام است كه آماده هر شكل فكریيا عاطفی است ، بستگی دارد كه تحت تأثير چه عواملی قرار گيرد ، ماننديك ظرف تهی است كه از خارج آن را پر كنند ، يك نوار ضبط صوت خالیاست كه آوازهايی در او ضبط میشود و عينا هر چه در آن ضبط شود پس میدهد. خلاصه سازنده |