شرح نهج البلاغه (جعفرى) [9]
ج 9
34 و من خطبة له عليه السّلام
متن خطبه سى و چهارم
طريق السداد
ترجمه خطبه سى و چهارم
تفسير عمومى خطبه سى و چهارم
كسى كه به خوشىهاى بى اساس دنيا دل بربندد بايد تن به ذلتها و پستىها بدهد
شگفتا ، هنگاميكه سخن از جهاد حيات بخش بميان مىآورم ، در سكرات موت مىافتيد
با شنيدن دعوت براى دفاع از حيات چنان از ترس و هراس دگرگون مىشويد كه از درك سخنان من ناتوان مىگرديد
تا يك بعد اين ارواح پوسيده وصله شود ، بعد ديگرى از آنها پاره مىگردد
اگر جنگ قانونى است ، سستى و دو دلى يعنى چه
چارهسازى و حيلهگرى و مكر پردازى در جنگ و جهاد
پس تشكل و تركيب شما با من ، صورى و بى اساس است
هيچ ناتوانى شرم آورتر از آن نيست كه آدمى با باز كردن منطقه حيات خود بروى دشمن به متلاشى كردن موجوديت خود كمك كند .
تو چنان باش كه ميخواهى ، اما من حيات بى تعهد را مرگى پست مىدانم
حقوقى كه مردم يك جامعه اسلامى بر زمامدار خود دارند :
حق اول خيرخواهى درباره مردم جامعه
در اين نقطه حساس است كه روش سياسى امير المؤمنين ( ع ) از سياستمداران معمولى جدا مىشود
حق دوم تنظيم كامل مسائل اقتصادى جامعه
حق سوم تعليم مردم جامعه براى رها ساختن آنان از جهل
حق چهارم تربيت براى گرديدنهاى تكاملى
حقوقى كه زمامدار اسلامى بر مردم جامعه مسلمين دارد
حق يكم وفاء به بيعت
حق دوم خيرخواهى درباره زمامدار در حضور و غياب
حق سوم پاسخ مثبت مردم به دعوت زمامدار و اطاعت از دستورات او
35 و من خطبة له عليه السّلام
متن خطبه سى و پنجم
الحمد على البلاء
سبب البلوى
ترجمه خطبه سى و پنجم
تفسير عمومى خطبه سى و پنجم
سپاس مر خداراست حتى در ناگوارترين حالات زندگى
داستان حكميت يكى از تلخترين رويدادهاى زندگى امير المؤمنين ( ع )
قضيه يكم هنگامى كه سپاهيان معاويه قرآنها را به حيلهگرى عمرو بن عاص خود فروش بر نيزهها بلند كردند ،
قضيه دوم اختلاف و پراكندگى آراء سپاهيان امير المؤمنين
قضيه سوم اجبار امير المؤمنين به قبول حكميت ابو موسى اشعرى
عمرو بن عاص براى على بن ابيطالب سرنوشت تعيين مىكند
با همه اين تلخىها و ناگواريها ، اى خداى بزرگ دهان از سپاس تو نخواهم بست
فلسفه تذكر و زمزمه دائمى شهادتين
عوامل مقاومت در برابر تعليم و تربيتى كه معلمان تجربه ديده و مربيان خيرخواه انجام مىدهند
نوع يكم مقاومت مستند به عوامل ارثى
نوع دوم مقاومتى كه از تقويت و تشديد يك يا چند مختص روانى طبيعى بوجود آمده تعليم و تربيت را از اثر مىاندازد
نوع سوم مقاومتى كه از بىشخصيتى بوجود مىآيد و تعليم و تربيت را از اثر مىاندازد
من كه در مسئله حكميت با اصرار تمام مخالف بودم ، از من اطاعت نكرديد و نتايج وخيم مخالفت با من را ديديد ، حالا طلبكار هم هستيد ؟
مقاومت نابكارانه تبهكاران بجائى مىرسد كه معلم تجربه ديده و مربى خيرخواه را به ترديد مىاندازد
36 و من خطبة له عليه السلام
متن خطبه سى و ششم
ترجمه خطبه سى و ششم
تفسير عمومى خطبه سى و ششم
داستان خوارج نهروان و معرفى آنان
بدون هيچ دليل روشن خود را بهلاكت خواهيد انداخت
قضا و قدر شما نابخردان لجوج را در دام خود تباه خواهد ساخت
علم خداوندى و كارهاى اختيارى انسانها و چند مسئله مهم كه مربوط به علم خداونديست
1 حقيقت اوصاف و افعال خداوندى قابل مقايسه با اوصاف و اعمال انسانى نيست
2 با اينكه اوصاف و افعال خداوندى در كلمات زمانى بيان مىشود ، با اينحال ما فوق زمان مىباشند
3 توضيحى درباره علم خداوندى كه با كلمه ماضى يا مستقبل در قرآن ذكر شده است
طرح خصوصى مسئله علم خداوندى و كارهاى اختيارى انسانها
يك اكتشاف عينى و تجربى در كارهاى انسانى در مقابل علم خداوندى
آيا امير المؤمنين ( ع ) رأى خود را تابع هواى آن سبك مغزها نمود ؟
37 و من كلام له عليه السلام يجري مجرى الخطبة
متن خطبه سى و هفتم
ترجمه خطبه سى و هفتم
سخنى است از آن حضرت كه شبيه به خطبه است .
تفسير عمومى خطبه سى و هفتم
اينست نتيجه استقلال و آزادى شخصيت
آرى ، چنين بود على بن ابيطالب عليه السلام
هيچ راهى براى ارتباط با ناتوانان ندارم مگر اينكه نخست حق آنان را از اقوياء بگيرم
هيچ راهى براى ارتباط با اقويا ، ندارم مگر اينكه نخست حق ناتوانان را از آنان بگيرم
من نخستين كسى هستم كه رسالت او را تصديق نمودهام
بحثى در تعهد و مسئوليت
تقسيم پديدهها و فعاليتهاى روانى
تعهد و سه مرحله تعين انسانى
تعهد و مسئوليت در تعين اول
تعهد و مسئوليت در تعين دوم
تعهد و مسئوليت در تعين سوم
نوع يكم تعهد انسانى .
نوع دوم تعهد انسانى الهى است .
تعهد و احترام و ايفاى آن از ديدگاه قرآن
گروه يكم مسئوليت درباره تعهد بطور عام .
گروه دوم آياتى است كه لزوم وفا به عهد الهى را مورد دستور و توصيه قرار ميدهد .
گروه سوم عهدى كه خداوند بسته است :
موضوع تعهد و گروه يكم از آيات
گروه دوم از آيات كه لزوم وفاء به عهد الهى را دستور ميدهد ،
گروه سوم آياتى است كه ميگويد : خداوند متعال عهدى را كه با انسانها بسته است وفا ميكند .
38 و من كلام له عليه السلام
متن خطبه سى و هشتم
ترجمه خطبه سى و هشتم
تفسير عمومى خطبه سى و هشتم
شبهههاى طبيعى و شبهههاى عمدى
نور يقين بزرگترين عامل روشنائى انسانى در تاريكىهاى شبهات براى اولياء اللّه است
نه ترس از مرگ ميتواند مرگ را منتفى بسازد و نه عشق و علاقه به بقاء ، پايدارى را نصيب انسان ميكند
39 و من خطبة له عليه السلام
متن خطبه سى و نهم
ترجمه خطبه سى و نهم
تفسير عمومى خطبه سى و نهم
رهبرى مبتلا به پيروانى نا آگاه از عظمت تكليف
آخر در انتظار چه نشستهايد ؟
يا بمقتضاى دينى كه معتقديد از خود دفاع كنيد يا بتحريك غيرت انسانى
پيش از آنكه عواقب وخيم حوادث گريبان شما را بگيرد ، بفريادهاى من گوش بدهيد
40 و من كلام له عليه السلام
متن خطبه چهلم
ترجمه خطبه چهلم
تفسير عمومى خطبه چهلم
رهبر در مقابل باطلى حق نما
اگر زمامدار يك جامعه با ايمان نباشد
توضيحى درباره حاكميت خداوندى و سازگارى آن با حكومت مردم بر مردم
حاكميت خداوندى يعنى چه ؟
حكومت مردم بر مردم مانند حكومت روح تصفيه شده بر صفات و فعاليتهاى انسانى
جماعت و شورى
توضيحى درباره شورى با نظر به دو آيه فوق
سند و دليل اصالت مشورت
موضوع مشورت در اسلام چيست ؟
زمامدارى و حكومت جبرى طبيعى ، و زمامدارى و حكومت انسانى الهى
تطبيق مديريتهاى سهگانه بر حكومت و زمامدارى در اجتماعات
41 و من خطبة له عليه السلام
متن خطبه چهل و يكم
ترجمه خطبه چهل و يكم
تفسير عمومى خطبه چهل و يكم
رابطه مستقيم وفاء و صدق
صدق و وفا سپرى نگهدارندهتر از همه سپرها
آن سرنوشت نهائى حيات كه در انتظار انسان است با حيله پردازى پوچ و تباه ميگردد
آيا حيلهپردازى و مكارى ، نبوغ و استعداد و هشيارى و زيركى است ؟
حيلهگرىها و مكرپردازيها در برابر واقعيات ، كفهاى ناپايدارند
42 و من كلام له عليه السلام
متن خطبه چهل و دوم
ترجمه خطبه چهل و دوم
تفسير عمومى خطبه چهل و دوم
پيروى از هوى مزاحم حق يابى و درازى آرزوها موجب فراموش شدن آخرت
زمان بسيار سريع مىگذرد ، ولى نگاه ما باين حركت سريع از فاصله بسيار زياد است كه حركت سريع را كند نمايش مىدهد .
معاد و آخرت در پيش است
كلمات مربوط به ابديت پس از سپرى شدن قيامت
ضرورت معاد و آخرت از ديدگاه فلسفى
فرزندان دنياى گذران و فرزندان آخرت جاودان
امروز روز كشت و كار است و فردا روز درو كردن
آيا پس از انقراض اين زندگى دنيوى ، باز حركت تكاملى امكان پذير خواهد بود ؟
43 و من كلام له عليه السلام
متن خطبه چهل و سوم
ترجمه خطبه چهل و سوم
تفسير عمومى خطبه چهل و سوم
داستان جرير بن عبد اللَّه بجلى
يا نبرد با طغيانگر فرعون صفت يا كفر به دين محمد ( ص )
حوادثى را كه والى ايجاد كرد
44 و من كلام له عليه السلام
متن خطبه چهل و چهارم
ترجمه خطبه چهل و چهارم
تفسير عمومى خطبه چهل و چهارم
داستان مصقلة بن هبيره شيبانى و بنى ناجيه
فهرست مطالب
فهرست آيات
فهرست روايات
فهرست اشخاص
فهرست مآخذ
فهرست جاها و مكانها
فهرست قبايل
