عوامل مقاومت در برابر تعليم و تربيتى كه معلمان تجربه ديده و مربيان خيرخواه انجام مىدهند
[ 1 ] مقاومت در برابر تعليم و تربيتهاى مفيد و سازنده در دو بعد طبيعى و روحى و جلوگيرى از تأثر پذيرى از آن دو در بازشدن استعدادها مبارزه ايست كه آدمى با خويشتن روا مىدارد . مقاومت در برابر تعليم و تربيتهاى مفيد و سازنده را با نظر به عوامل آن ، مىتوان به انواعى گوناگون تقسيم كرد .
از آن جمله :