تعهد و مسئوليت در تعين دوم
تعهد در تعين دوم كه محصول كار و كوشش و توجيهات آدمى در امور طبيعى و قوانين تثبيت شده است ، قابل تحقيق و عمل مىباشد ، زيرا اراده و اختيار در اين مرحله در زندگى آدمى دخالت مىورزد و مسئوليتها نيز به طور كلى مطرح مىگردد ، اين تعهدها و مسئوليتها را عوامل ضرورت همزيستى اجتماعى ايجاب مىكند و بس ، به همين جهت است كه تعهد و احساس مسئوليت در اين مرحله نمىتواند در منطقه ارزشهاى عالى قرار بگيرد ، زيرا خواص و لوازم طبيعى همزيستى اجتماعى نيز مانند خواص و لوازمى كه طبيعت براى
[ 185 ]
فردى از انسان ، تحميل ضرورى نموده است مىباشد . آزادى و اختيار در تعهدى كه در اين تعين صورت ميگرد ، شكوفائى واقعى ندارند ، بلكه تمايلاتى است كه با هدفگيرىهاى سود جويانه بوجود ميآيند و موجب بستن تعهدها و عمل بآنها ميگردند .
