پرسش و پاسخ

سؤال : . . . معصوم يعنی چه ؟ آيا اين ، ساخته منطق ما شيعه است يا
مبانی دارد و ما پرورشش داده و بهترش كرده‏ايم ؟ اصولا آيا به كسی معصوم‏
می‏گوئيم كه گناه نكند يا كسی كه علاوه بر گناه ، اشتباه هم نكند . ما
بيست سال پيش در جلسه درس مرحوم ميرزا ابوالحسن خان فروغی شركت‏
می‏كرديم . ايشان به خصوص در مسئله عصمت مطالعات مخصوص و عقايد خاصی‏
داشت و خيلی هم مفصل و تميز صحبت می‏كرد و ما هشتاد درصد از صحبتهايش‏
را نمی‏فهميديم ولی از بيست درصدش كه می‏فهميديم ، عصمت را يك جور
ديگری تعريف می‏كرد . می‏گفت معصوم كسی نيست كه گناه نكند . ما خيلی‏
افراد را داريم كه در زندگيشان گناه نكرده‏اند اما به آنها معصوم نمی‏گويند
. حالا به آن منطق كاری نداريم . قطعا آقای مطهری جوابی دارند كه معصوم‏
چيست . اما اگر معصوم كسی است كه بايد اشتباه هم نكرده باشد ، ما
می‏بينيم از ائمه دوازگانه بيش از دو نفرشان خلافت نكردند : حضرت علی و
حضرت امام حسن به مدت خيلی كوتاهی . و شك

171