سؤال شد كه آيا زنان بايد اجازه بگيرند ؟ فرمود : نه ، همينطور میآيند ومیروند . اينكه غلامان در غير اين سه نوبت حق دارند بدون اجازه وارد اتاق زنشوند خود دليل بر اينست كه غلامان نيز وضع استثنائی دارند ، و اين خودشاهدی قوی میباشد . بر اينكه در آيه پوشش هم كه قبلا تفسير كرديم ، جمله" « ما ملكت ايمانهن »" شامل غلامان نيز میباشد . حتی در آيهای كه فعلامورد بحث است تعبير به " « ملكت ايمانكم »" شده است ( با ضميرمذكر " يعنی لازم نيست كه برده ، مملوك خود زن باشد . در اينجا نبايد اعتراض كرد كه اكنون رسم بردگی منسوخ شده است وبردهای وجود ندارد و پافشاری در اين بحثها بی ثمر است ، زيرا اولا روشنشدن نظر اسلام در اين مسائل ، ما را به هدف كلی اين قوانين كه برخی ازآنها مورد ابتلاء نيز میباشد بهتر واقف میسازد ، و ثانيا اگر فقيه متهوریجرأت كند ، چه بسا حكم غلامان را از راه ملاك و مناط ، به موارد مشابه آناز قبيل خدمتكاران بتواند تعميم دهد . 2 - از جمله " « طوافون عليكم بعضكم علی بعض »" فهميده میشود : رمزاينكه در مورد غلامان و پسران نابالغ اجازه خواستن واجب نيست ، اينستكه وجوب استيذان اينها به واسطه تكرر آمد و شد ، موجب حرج و واقع شدندر مضيقه است . در حقيقت اباحه در اين موارد نيز از اين باب است كه تكليف موجبدشواری می شده است نه از اين جهت كه تكليف ملاك ندارد . |