چنانكه ملاحظه می‏كنيد اين لغت با كلمه عين همراه می‏شود نه با كلمه بصر
.
ولی در مورد كلمه غض می‏گويند غض بصر و يا غض نظر و يا غض طرف .
غض به معنای كاهش دادن است و غض بصر يعنی كاهش دادن نگاه . در قرآن‏
كريم سوره لقمان آيه 19 از زبان لقمان به فرزندش می‏گويد : " « و اغضض‏
من صوتك »" يعنی صدای خودت را كاهش بده ، ملايم كن ، فرياد نكن . در
آيه 3 از سوره حجرات می‏فرمايد : " « ان الذين يغضون اصواتهم عند رسول‏
الله اولئك الذين امتحن الله قلوبهم للتقوی »" يعنی آنانكه صدای خود
را ( هنگام سخن گفتن ) در حضور رسول خدا ملايم می‏كنند ، يعنی فرياد بر
نمی‏آورند ، آنان كسانی هستند كه خداوند دلهايشان را برای تقوا آزمايش‏
كرده است .
در حديث معروف هند بن ابی هاله كه اوصاف و شمائل رسول اكرم را
توصيف كرده چنين آمده است : " " « و اذا فرخ غض طرفه » " ( 1 )
يعنی وقتی كه خوشحال می‏شد چشمها را به حالت نيم خفته در می‏آورد . بديهی‏
است كه مقصود اين نيست كه چشمها را روی هم می‏گذاشت و يا به طرف مقابل‏
نگاه نمی‏كرد .
مرحوم مجلسی در " بحار " اين جمله را اينطور تفسير می‏كند : " ای‏
كسره و اطرق و لم يفتح عينه . و انما يفعل ذلك ليكون ابعد من الاشر و
المرح " . يعنی پلك چشم را می‏شكست و سر را به پائين می‏انداخت و چشمها
را نمی‏گشود . چنين می‏كرد تا از

پاورقی :
1 - تفسير صافی ذيل آيه 31 از سوره نور ، نقل از تفسير علی بن ابراهيم‏
.

138