اصطلاح نظر استقلالی نفكندن است . صاحب مجمع البيان در ذيل آيه مورد بحث ( آيه سوره نور ) میگويد : "اصل الغض النقصان " يعنی ريشه معنی غض كاهش و كمی است " يقال غضمن صوته و من بصره ای نقص " . يعنی وقتی كه اين ماده به صوت و يا بصرنسبت داده میشود يعنی آنرا كاهش داد . در ذيل تفسير آيه سوره حجراتمیگويد : " غض بصره اذا ضعفه عن جده النظر " . يعنی معنی " غض بصره "اينست كه تند نگاه كردن را كم كرد . راغب اصفهانی در كتاب نفيس "مفردات القرآن " اين كلمه را عينا همين طور معنی میكند . عليهذا در آيه مورد بحث معنای " « يغضوا من ابصارهم »" اينست كهنگاه را كاهش بدهند يعنی خيره نگاه نكنند و به اصطلاح علماء اصول ،نظرشان آلی باشد نه استقلالی . توضيح اينكه يك وقت نگاه انسان به يك شخص برای وارنداز كردن و دقتكردن به خود آن شخص است مانند اينكه بخواهد وضع لباس و كيفيت آرايشاو را مورد مطالعه قرار دهد ، مثلا ببيند كراواتش را چگونه بسته است وموی سرش را چگونه آرايش كرده است . ولی يك وقت ديگر نگاه كردن بهشخصی كه با او روبرو است برای اينست كه با او حرف میزند ، و چون لازمهمكالمه نگاه كردن است به او نگاه میكند . اين نوع از نگاه كردن كه بهعنوان مقدمه و وسيله مخاطبه است ، نظر آلی است ، ولی نوع اول نظراستقلالی است . پس معنی جمله اين است : به مؤمنين بگو به زنان خيرهنشوند و چشم چرانی نكنند . |