پيشروی وجود دارد و هم انحراف ، بايد با پيشرفت زمان پيش رفت و باانحراف زمان مبارزه كرد . برای تشخيص اين دو از يكديگر بايد ديدپديدهها و جريانهای نوی كه در زمان رخ ميدهد از چه منابعی سرچشمه ميگيردو بسوی چه جهتی جريان دارد ، بايد ديد از كدام تمايل از تمايلات وجودآدميان و از كدام قشر از قشرهای اجتماع سرچشمه گرفته است ؟ از تمايلاتعالی و انسانی انسانها يا از تمايلات پست و حيوانی آنها ؟ آيا علماء ودانشمندان و تحقيقات بی غرضانه آنها منشاء بوجود آمدن اين جريان است ياهوسرانی و جاه طلبی و پول پرستی قشرهای فاسد اجتماع ؟ اين مطلب در دومقاله پيش روشن شد . راز و رمز تحرك و انعطاف در قوانين اسلامی مطلب ديگری كه بايد روشن شود اين است كه متفكران اسلامی عقيده دارندكه در دين اسلام راز و رمزی وجود دارد كه به اين دين خاصيت انطباق باترقيات زمان بخشيده است . عقيده دارند كه اين دين با پيشرفتهای زمان وتوسعه فرهنگ و تغييرات حاصله از توسعه هماهنگ است . اكنون بايدببينيم آن راز و رمز چيست ؟ و بعبارت ديگر آن " پيچ و لولائی " كه درساختمان اين دين بكار رفته و به آن خاصيت تحرك بخشيده كه بدون آنكهنيازی به كنار گذاشتن يكی از دستورها باشد ميتواند با اوضاع متغيير ناشیاز توسعه علم و فرهنگ هماهنگی كند و هيچگونه تصادمی ميان آنها رخ ندهد ،چيست ؟ اين مطلبی است كه در اين مقاله بايد روشن شود . بعضی از خوانندگان توجه دارند و خودم بيش از همه متوجه هستم كه اينمطلب جنبه فنی و تخصصی دارد و تنها در محيط اهل |