از اين حيث فائدهای از اسلام حاصل نكردند و تا كنون هم در دنيا يك چنينمذهب مقتدری نيامده كه اينگونه رسوم مانند تعدد زوجات را بتواند ايجادكند و يا آنرا منسوخ سازد . رسم مذكور فقط بر اثر آب و هوای مشرق و درنتيجه خصائص نژادی و علل و اسباب ديگری كه بطرز زندگانی مشرق مربوطبوده پيدا شده است ، نه اينكه مذهب آنرا آورده باشد . . در مغرب هم باوجود اينكه آب و هوا و طبيعت هيچيك مقتضی برای وجود چنين رسمی نيست ،معذلك رسم وحدت زوجه ، رسمی است كه ما آنرا فقط در كتابهای قانونمیبينيم درج است ، و الا خيال نميكنم بشود اين را انكار كرد كه درمعاشرت واقعی ما اثری از اين رسم ( رسم وحدت زوجه ) نيست . راستی منمتحيرم و نمیدانم كه تعدد زوجات مشروع مشرق از تعدد زوجات سالوسانه اهلمغرب چه كمی دارد و چرا كمتر است ؟ بلكه من ميگويم كه اولی از هر حيثبهتر و شايستهتر از دومی است . اهل مشرق وقتی بلاد معظمه ما را سياحتمیكنند ، از اين اعتراضات و حملات ما دچار بهت و حيرت گرديده ، متغيرميشوند . . . " آری ، اسلام تعدد زوجات را ابتكار نكرد ، بلكه آنرا از طرفی محدودساخت و برای آن حداكثر قائل شد ، و از طرف ديگر قيود و شرائط سنگينیبرای آن مقرر كرد . اقوام و مللی كه بدين اسلام گرويدند غالبا در ميانخودشان اين رسم وجود داشت و بواسطه اسلام مجبور بودند حدود و قيودی راگردن نهند . تعدد زوجات در ايران كريستن سن در كتاب " ايران در زمان ساسانيان " صفحه 346 |
